ابن سینا با گستردگی و غنای آثارش، باز هم به برکت علمای عادل و مشهور غربی که شب و روز خود را صرف مطالعه آثار این معجزه کرده اند، همواره در شرق و غرب مشاهده شده است. به سوالات علمی و فلسفی روز پاسخ دهید.
تقریباً در همه کشورهای بزرگ جهان از ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه گرفته تا الجزایر، هند، پاکستان و همچنین ابن سینا برگزار شده است. آثار ارائه شده در برخی از این سمینارها اصلا قابل مقایسه با آثاری که در ایران نوشتیم نیست.
یکی از دروس اجباری ما در فلسفه دکارت، اوایل انقلاب، در سال های جنگ اجباری بود که در فرانسه در دانشگاه ژوزف تحصیل می کردم. استاد ما دکتر دومینیک لوکور یکی از دکارت های برجسته در فرانسه بود که این درس را تدریس کرد. روز اول درس سوالی پرسید. “چرا دکارت با دیگر فیلسوفان فرانسوی چه قبل و چه بعد از خود متفاوت است؟ آیا او واقعا تافته ای جداست؟” در پرانتز بگویم که فرانسوی ها همیشه خود را عقل گرا معرفی کرده اند، آن عقل گرایی را هم به دکارت نسبت می دهند.
در کلاس درس نسبت به این موضوع سکوت شد. برخی از دانشجویان پاسخی دادند که مورد قبول استاد قرار نگرفت. سپس خود معلم با پاسخ عجیب خود کلاس را غافلگیر کرد که برای من نیز تعجب آور بود. آن روزها مصادف با روزهای اول انقلاب و جنگ اجباری بود و رسانه های فرانسوی اخبار انقلاب جنگ ایران را شبانه روز به تفصیل پخش می کردند و به تفصیل درباره آن بحث می کردند. معلم گفت. «اگر ریشه عناصر انقلاب ایران را جست‌وجو کنید، متوجه می‌شوید که مذهب شیعه که بر خلاف سایر مذاهب اسلامی انقلابی است، همواره با پادشاهان و حاکمان در ستیز بوده، آنها را به رسمیت نشناخته است. مذهب بزرگ انقلابی شیعه متعلق به فیلسوف بزرگ ایرانی ابن سینا است که غرب قرون وسطی دانش و فلسفه خود را مدیون اوست. وی به دلیل تعلق به این مذهب انقلابی با حاکمان زمان خود به قدرت رسید، از شهر و دیار تبعید شد.
او ادامه داد. «به نظر من دکارت که یکی از خوانندگان آثار فلسفی لاتین ابن سینا بود، نه تنها علم و فلسفه او، بلکه شیوه زندگی او را نیز بر مبنای فلسفی سلف ایرانی خود، دکارت که در سال 2008 میلادی تحت تأثیر قرار داد. من «خلاصه شده است، متاثر از کار فلسفی ابن سینا در مورد شخص معلق است. علاوه بر این بهره برداری علمی ـ فلسفی، می بینیم که دکارت در زندگی خود بی قرار نبود؛ شهر به شهر، از کشور به دیار می گریخت تا خانه ای امن بیابد، در سایه آن تحقیق کند، نمونه سینا. »
سر کلاس خیلی خوشحال شدم که استاد اینقدر از ابن سینا تعریف کرد، اما افسوس خوردم که ما ایرانی ها نتوانستیم نمونه کار فرانسوی دکارت را برای ابن سینا بسازیم. این موضوع باعث شد که به فکر نوشتن کتابی درباره ابن سینا با نگاهی جدید به پروژه تحقیقاتی آینده ام بیفتم.
پس از اتمام تحصیلاتم در دانشگاه صنعتی شریف، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به ایران بازگشتم و در آنجا به تحصیل معارف اسلامی در ایران پرداختم. در آن زمان ریاست پژوهشکده دکتر مهدی گلشنی بود، چند ویژه نامه درباره خیام و خواجه نصیر منتشر کردم. پس از آن پروژه ابن سینا را برعهده گرفتم و قبل از چاپ کتاب از داخل و خارج ایران مقالاتی درخواست کردم. تا پیش از این، علمای بزرگ ابن سینا بیشتر به عرفان مسائل مابعدالطبیعی ابن سینا پرداخته بودند. اگر قرار باشد در غرب جنبه های دیگری از ابن سینا مانند ریاضیات، نجوم، کیهان شناسی، موسیقی بررسی شود، برای ترجمه این آثار به ابن سینای امروزی کشورم مراجعه می کنم. نویسندگان و مترجمان این کتاب از نویسندگان برجسته و صاحب نظر در حوزه پژوهشی خود هستند. متاسفانه در جریان تیراژ این کتاب، نویسنده ایرانی دکتر ساسان سپنتا و نویسنده فرانسوی آقای مائورو زونتا درگذشت. آنها گفتند که نمی توانند شاهد انتشار مقاله خود باشند.
نویسنده یکی از مقالات آقای قاسم فینیانوس به دلیل حمله گروه های تروریستی ایلپ سیر به سوریه محل سابق خود را ترک کرده است، اکنون از او اطلاعی ندارم. یکی از مقالات خوب این کتاب متعلق به دکتر گلشنی شاگرد ایشان دکتر جمالی است که به رابطه آگاهی، فکر و مغز از دیدگاه ابن سینا می پردازد. در مورد آثار نجومی ابن سینا نیز دو مقاله نوشته ام یکی فارسی و دیگری به زبان فرانسه که امیدوارم مورد بحث قرار گیرد. همچنین مقالاتی در زمینه منطق مدالیته ها از دیدگاه ابن سینا توسط دانشمندان خارجی داریم که توسط اساتید ایرانی به فارسی ترجمه شده است.
علت انتخاب کتابی درباره ابن سینا نه تنها شناخت ابن سینا، بلکه نقشی بود که این نابغه بزرگ در تمدن اسلامی داشت. او الگوی یک تمدن تنهایی است، مهم نیست که چگونه به آن نگاه کنید. به عنوان مثال، اگر زندگی نامه برخی از علما را چه در شرق و چه در غرب مطالعه کنید، می بینید که برای پیشبرد اهداف علمی خود، گاهی مجبور بوده اند از خواسته های قلبی خود دست بکشند و از دستورات شاهان یا شاهان پیروی کنند. . خیلی ها داریم که نیازی به ذکر نامشان نمی بینم. عده ای که فقط علم داشتند و از اخلاق و دین و زندگی مادی و دارایی های دنیوی محروم بودند، علم خود را در خدمت دشمنان بشریت قرار دادند.
یکی دیگر از ویژگی های ابن سینا این بود که علوم روزگار خود او را احاطه کرده بود. امروزه به دلیل گسترش علم و پیدایش دانش جدید، عده‌ای تصور می‌کنند که بر خلاف گذشته تنها در یک علم باید تخصص داشت، زندگی انسان برای مطالعه چندین علم کافی نیست. اما آنها همچنین اغلب در نوآوری، تحصیل در همان زمینه تخصصی شکست می خورند. من با برخی از این اساتید هم در دانشگاه صنعتی شریف و هم در دانشگاه های دیگر آشنا شده ام و متوجه شده ام که آنها نه تنها از موضوعات اصلی ادبیات، دین، فلسفه یا سیاست کشورشان بی اطلاع هستند. آنها همچنین فاقد ابتکار عمل در زمینه تخصصی خود هستند. مثلاً من استادی در ریاضیات می شناسم که جبری است اما به بحث هندسی نمی پردازد، برعکس، اگر ابن سینا را مطالعه کنید، از علوم مختلف اطرافش متحیر می شوید.
دانشگاه صنعتی شریف و “استاد کرسی فلسفه علم این دانشگاه نامه ای مبنی بر لزوم توجه بیشتر به اندازه ناشناخته این دانشمند بزرگ برای ما ارسال کرده است که در ادامه می خوانید.” ما ایرانی ها بزرگان علمی و فلسفی خود را به طور عام، ابن سینا را به طور خاص نمی شناسیم، همان طور که باید بدانیم فقدان آن دانش باعث شده تا نتوانیم محصولات ارزشمند خود را در بازار جهانی عرضه کنیم. از طرفی غربی ها در این موضوع از ما پیشی گرفته اند. ابن سینا با گستردگی و غنای آثارش، باز هم به برکت علمای عادل و نامدار غربی که شب و روز خود را صرف مطالعه آثار این معجزه می کردند، همواره در شرق، در غرب مشاهده شده است. به سوالات علمی و فلسفی روز پاسخ دهید. تقریباً در همه کشورهای بزرگ جهان از ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه گرفته تا الجزایر، هند، پاکستان و همچنین ابن سینا برگزار شده است. آثار ارائه شده در برخی از این سمینارها اصلا قابل مقایسه با آثاری که در ایران نوشتیم نیست. انگیزه اصلی من از تالیف این کتاب ترجمه و چاپ برخی از این مقالات بوده است و شما با بررسی مقالات این کتاب با من موافق خواهید بود.
23302:
