اُفت نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی سال ۱۴۰۲ موضوعی بود که از سوی مسئولان وزارت آموزش و پرورش هم مورد تأیید قرار گرفت و برای نخستین بار قاسم احمدی لاشکی؛ معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش از اُفت دو نمره‌ای معدل دانش‌آموزان در امتحانات نهایی خرداد امسال خبر داد.
همچنین محسن زارعی؛ رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش با اشاره به اینکه در امتحان نهایی امسال فقط یک دانش‌آموز پسر رشته تجربی در کشور موفق به کسب معدل ۲۰ شد، گفت: در مجموع اُفت نمرات دانش‌آموزان را شاهد بودیم، سال گذشته میانگین نمرات در شاخه نظری ۱۱.۶۲ و امسال به ۱۰.۰۲ رسید.
عملکرد استان‌های مختلف در امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲
وی درباره دلایل اُفت نمرات امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲، گفت: راهبرد مطالعه دانش‌آموزان صحیح نیست و در مطالعه دروس به مفاهیم مهم، کلیدواژه‌ها و حفظ کردن توجه داشتند. متأسفانه نظام ارزشیابی چهارگزینه‌ای، روش مطالعه دانش‌آموزان را به سمت حافظه محوری سوق داده و شرایط به گونه‌ای شده است که دانش‌آموز می‌گوید من دروس را مطالعه کردم، اما در حقیقت به حفظ مطالب اکتفا کرده است و یادگیری مبنا نبوده، این روند باعث شده است عملکرد او خوب نباشد در حالیکه در خرداد ۱۴۰۲ سؤالات امتحانات نهایی استنباطی بود.
کمترین نمرات برای رشته انسانی
میانگین کشوری نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ بدین شرح است:
رشته تجربی: ۱۱.۲۳
رشته ریاضی: ۱۰.۷۹
رشته انسانی: ۸.۷۵
رشته معارف: ۱۰.۵۶
با این حال تحلیل نتایج امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که اُفت معدل دانش‌آموزان در برخی رشته‌ها از سال ۹۸ تا سال ۱۴۰۲ مشاهده می‌شود.
میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸ در رشته علوم تجربی، ۱۳.۷۷ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۱۱.۲۳ رسیده است.
در رشته علوم ریاضی، میانگین معدل دانش آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۳.۲۸ و در سال ۱۴۰۲، ۱۰.۷۹ است.
در رشته علوم انسانی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۰.۷۶ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۸.۷۵ رسید.
در رشته علوم و معارف اسلامی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۲.۸۸ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۱۰.۵۶ رسید.
هم اکنون نتایج نمرات امتحانات نهایی به عنوان یکی از شاخص‌ها برای بررسی عملکرد و کیفیت آموزش و پرورش کشور شناخته می‌شود و اُفت نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی به همراه عملکرد ضعیف دانش‌آموزان ایرانی در نتایج آزمون‌های بین المللی تیمز و پرلز نشان می‌دهد که وضعیت کیفیت در آموزش و پرورش کشور اصلاً مطلوب نیست.
آزمون تیمز (TIMSS) با هدف تهیه اطلاعات مقایسه‌ای برای ارزیابی عملکرد و سیاست‌های کشور‌های شرکت‌کننده در زمینه پیشرفت در آموزش و یادگیری ریاضیات و علوم در پایه‌های چهارم و هشتم اجرا می‌شود؛ آزمون پرلز نیز مربوط به سنجش کیفیت روخوانی و درک مطلب دانش‌آموزان پایه چهارم ابتدایی است.
چرا نمرات دانش‌آموزان اُفت دارد؟
به اذعان کارشناسان آموزشی اُفت نمرات امتحانات نهایی دانش‌آموزان دلایل مختلفی دارد به عنوان مثال در حالیکه آموزش و پرورش مدعی طراحی سوالات به شیوه مفهومی و عبور از حفظیات است، اما کتاب‌های درسی توسط معلمان به شیوه مفهومی آموزش داده نمی‌شود و اساساً دانش‌آموزان برای پاسخگویی به سوالات مفهومی آماده نمی‌شوند.
طیبه موسوی دبیر زیست شناسی در مدارس شهر تهران در این‌باره به اینترنشنال نیوز گفت: متغیر‌های مختلفی در اُفت نمرات امتحانات نهایی دانش آموزان تأثیرگذار هستند از جمله کلاس‌های شلوغ مدارس دولتی عادی، به‌کارگیری معلمان فاقد تخصص و مهارت، محتوای آموزش، روش تدریس معلمان و منابع و تجهیزات در اختیار دانش آموزان و مدارس.
به گفته او، برخی معلمان به ویژه در مدارس دولتی عادی به جای تدریس کتاب درسی، جزوه‌ای را که خود تهیه کرده‌اند تدریس می‌کنند این در حالی است که سوالات امتحانات نهایی فقط از کتاب درسی طراحی می‌شود و دانش‌آموز برای موفقیت در پاسخگویی باید کتاب درسی را به خوبی مطالعه کرده و مفاهیم را فهمیده باشند.
دانش‌آموزان انسانی علاقه‌ای به رشته خود ندارند
موسوی با اشاره به اُفت بیشتر نمرات دانش‌آموزان رشته علوم انسانی عنوان کرد: در گفت‌وگویی که با این دانش‌آموزان داشتم، اغلب آن‌ها علاقه‌ای به رشته انسانی نداشتند و از سر اجبار به این رشته آمدند، چون می‌خواستند به هنرستان بروند، اما به دلیل نبود ظرفیت امکان ثبت‌نام نداشتند.
این معلم مطرح کرد: هم اکنون تعداد هنرستان‌ها در مقایسه با دبیرستان‌ها به شدت کم است، چون به تجهیزات نیاز دارد و تجهیزات لازم هم بسیار گران است.
موسوی، بی انگیزگی دانش آموزان نسبت به آینده و درگیری آن‌ها با فضای مجازی را از سایر عوامل موثر در افت نمرات دانست و به موضوع مهم ضرورت آموزش و توانمندسازی معلمان برای روش تدریس با کیفیت اشاره کرد و گفت: معلمان باید با روش‌های جدید تدریس آشنا شوند.