- فسفودی استرازها یا به اختصار PDE ها آنزیم های درون سلولی هستند که توسط ۲۱ ژن مختلف ساخته می شوند. این آنزیم ها در بافت های مختلف بدن مانند مغز، پلاکت ها، عضلات صاف، عضله قلب و شبکیه بیان می شوند. PDE ها در ماهیچه صاف و عضله قلب فعالیت دو ماده شیمیایی مهم به نام cAMP و cGMP را تنظیم می کنند که پیام رسان های ثانویه درون سلولی برای انبساط و انقباض هستند. در چشم، cGMP با فعال کردن پمپ های خاص در جذب مایع زیر شبکیه نقش دارد.
به گفته متخصصان، فسفودی استرازها همچنین سطح cGMP را در عضلات صاف دیواره شریانی اجسام غاردار آلت تناسلی کاهش می دهند. در طول برانگیختگی جنسی، آزاد شدن اکسید نیتریک از انتهای عصبی اجسام غاردار باعث افزایش cGMP می شود و از طریق یک مسیر بیوشیمیایی باعث گشاد شدن ماهیچه صاف و انقباض وریدهای آلت تناسلی می شود. در نتیجه جریان خون به داخل سیاهرگ ها افزایش می یابد و خروج خون کاهش می یابد و در نتیجه باعث ایجاد نعوظ می شود. با این حال، هر گونه کاهش یا مهار PDE باعث افزایش غلظت cGMP و بهبود نعوظ می شود. این همان کاری است که داروهای جنسی معروف مانند سیلدنافیل انجام می دهند.
پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در یک مطالعه مروری در رابطه با تأثیر PDEs بر عملکرد چشم، تأثیر مهارکننده‌های فسفودی استراز را بر روی این اندام مهم بررسی کردند.
محققان به طور گسترده مقالات مرتبط با عوارض جانبی چشمی مهارکننده های فسفودی استراز در پایگاه های علمی Medline و Pubmed را جستجو و تجزیه و تحلیل کرده اند.
به گفته محدثه فیضی، چشم پزشک و استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و یکی دیگر از همکاران در این پژوهش، «ریه استفاده می شود».
آنها اضافه می کنند: گزارش‌های متعددی از اثرات این داروها بر روی چشم، به‌ویژه در وضعیتی به نام نوروپاتی ایسکمیک قدامی، وجود دارد. سایر عوارض چشمی، عمدتاً عروقی، شامل کوریورتینوپاتی سروزی مرکزی، خونریزی شبکیه، انسداد وریدها و شریان های شبکیه است. وی افزود: پس از مصرف این داروها، شکایات بینایی مختلفی از جمله مشکلات بینی، تاری دید و دوبینی از سوی بیماران بیان می شود.
البته لازم به ذکر است که بر اساس یافته های این مطالعه، مشکلات فوق در برخی افراد و اغلب به صورت گذرا و خود به خود گزارش شده است و بیشتر به دنبال مصرف داروهای نسل قدیم مانند سیلدنافیل رخ می دهد.
اما به گفته فیضی و همکارش، «عارضه‌ای که همچنان در خط مقدم عوارض مهم مصرف این داروها قرار دارد و در بیشتر موارد غیرقابل برگشت است، همان نوروپاتی ایسکمیک قدامی است که در هر زمانی پس از مصرف دارو ممکن است رخ دهد. بررسی مقالات نشان می دهد که مکانیسم این بیماری هنوز ناشناخته است و نمی توان به طور قطعی گفت که کدام بیماران در معرض خطر ابتلا به این عارضه مهارکننده های فسفودی استراز هستند. اما به نظر می رسد عوامل خطر آناتومیکی عصب بینایی و بیماری های زمینه ای مانند دیابت، بیماری های قلبی عروقی و فشار خون بالا در ایجاد این عارضه مهم هستند.
این بیماری با تورم رنگ پریده چشم همراه با از دست دادن حاد بینایی و ناشی از انفارکتوس عصب چشم به دلیل درگیری کوتاه شریان مشخص می شود.
یافته های تحقیقات علمی فوق حاکی از آن است که مصرف این گونه داروها به ویژه در افراد مبتلا به مشکلات سیستمیک و بیماری های زمینه ای باید با احتیاط کامل و صرفاً با دستور پزشک انجام شود تا از آسیب به چشم جلوگیری شود.
گفتنی است این یافته ها در «فصلنامه چشم پزشکی بینا» متعلق به بانک چشم جمهوری اسلامی ایران منتشر شده است.
46:
-
-
-
-
-
-
