دریای سرخ گوهری درخشان در میان قاره های آسیا و آفریقا همواره منبع شگفتی و کنجکاوی بوده است. نام این پهنه آبی با رنگ سرخش سوالات بسیاری را در ذهن ها برانگیخته است. آیا این دریا واقعاً سرخ رنگ است؟ چه عواملی باعث این نام گذاری شده اند؟ مواد تشکیل دهنده این دریای منحصربه فرد چیست و چه تاثیری بر رنگ آن دارند؟ اهمیت استراتژیک و اکوسیستم غنی دریای سرخ آن را به یکی از مهم ترین مناطق آبی جهان تبدیل کرده است. در این مقاله به بررسی دقیق این پرسش ها و جنبه های گوناگون دریای سرخ خواهیم پرداخت تا تصویری جامع از این شگفتی طبیعی ارائه دهیم.

مواد دریای سرخ و علت سرخی دریای سرخ

دریای سرخ با موقعیت جغرافیایی خاص و اکوسیستم منحصربه فرد خود از دیرباز مورد توجه بوده است. این دریا علاوه بر اهمیت استراتژیک به دلیل تنوع زیستی و پدیده های طبیعی خاص خود از جمله رنگ متمایزش مشهور است. در این بخش به بررسی دقیق تر مواد تشکیل دهنده دریای سرخ و عوامل مؤثر در سرخی آن می پردازیم.

موقعیت جغرافیایی دریای سرخ

دریای سرخ یک خلیج باریک و طولانی از اقیانوس هند است که بین شمال شرقی قاره آفریقا و شبه جزیره عربستان قرار گرفته است. این دریا از طریق تنگه باب المندب در جنوب به اقیانوس هند متصل می شود و از طریق کانال سوئز در شمال به دریای مدیترانه راه دارد. موقعیت استراتژیک دریای سرخ آن را به یکی از مهم ترین مسیرهای دریایی جهان تبدیل کرده است زیرا کوتاه ترین مسیر بین آسیا و اروپا را فراهم می کند.

خلیج سوئز

خلیج سوئز شاخه شمال غربی دریای سرخ است که در کشور مصر واقع شده است. این خلیج از طریق کانال سوئز به دریای مدیترانه متصل می شود و نقش حیاتی در تجارت جهانی ایفا می کند. طول خلیج سوئز حدود 314 کیلومتر و عرض آن در عریض ترین نقطه به 34 کیلومتر می رسد. این خلیج به دلیل نزدیکی به مناطق نفتی خاورمیانه از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار است.

خلیج عقبه

خلیج عقبه شاخه شمال شرقی دریای سرخ است که بین کشورهای مصر اردن فلسطین اشغالی و عربستان سعودی قرار دارد. این خلیج به دلیل آب های زلال صخره های مرجانی زیبا و تنوع زیستی غنی به یکی از مقاصد محبوب گردشگری تبدیل شده است. شهر عقبه در اردن به عنوان یک بندر مهم و مرکز گردشگری در ساحل این خلیج واقع شده است. طول خلیج عقبه حدود 180 کیلومتر و عرض آن در باریک ترین نقطه به 5 کیلومتر می رسد.

تنگه باب المندب

تنگه باب المندب یک گذرگاه آبی استراتژیک است که دریای سرخ را به خلیج عدن و اقیانوس هند متصل می کند. این تنگه بین کشورهای یمن در شبه جزیره عربستان و جیبوتی و اریتره در قاره آفریقا قرار دارد. عرض تنگه باب المندب در باریک ترین نقطه حدود 29 کیلومتر است. این تنگه به دلیل موقعیت جغرافیایی خود یکی از مهم ترین آبراه های جهان به شمار می رود و نقش حیاتی در تجارت بین المللی ایفا می کند.

وسعت دریای سرخ

دریای سرخ با مساحتی بالغ بر 438,000 کیلومتر مربع پانزدهمین دریای بزرگ جهان محسوب می شود. طول این دریا حدود 2250 کیلومتر و عرض آن در پهن ترین نقطه به 355 کیلومتر می رسد. عمق متوسط دریای سرخ حدود 490 متر است اما در برخی نقاط عمق آن به بیش از 2200 متر نیز می رسد. این ابعاد دریای سرخ را به یک پهنه آبی قابل توجه تبدیل کرده است که نقش مهمی در آب و هوای منطقه و اکوسیستم های دریایی ایفا می کند.

اقلیم دریای سرخ

اقلیم دریای سرخ گرم و خشک است. این منطقه دارای تابستان های بسیار گرم و زمستان های معتدل است. میزان بارندگی در این منطقه بسیار کم است و بیشتر به صورت پراکنده در فصل زمستان رخ می دهد. دمای آب دریای سرخ در طول سال نسبتاً ثابت است و بین 21 تا 30 درجه سانتی گراد متغیر است. این شرایط آب و هوایی باعث شده است تا دریای سرخ به یکی از گرم ترین و شورترین دریاهای جهان تبدیل شود.

علت نامگذاری دریای سرخ

درباره علت نامگذاری دریای سرخ نظرات و فرضیه های مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند که این نام گذاری به دلیل وجود جلبک های قرمز رنگ در آب دریا است که در فصول خاصی از سال باعث تغییر رنگ آب به رنگ قرمز یا قهوه ای مایل به قرمز می شوند. برخی دیگر بر این باورند که این نام گذاری به دلیل وجود کوه های سرخ رنگ در سواحل این دریا است. همچنین فرضیه های دیگری نیز وجود دارد که به ارتباط این نام با جهت های جغرافیایی و رنگ های مرتبط با آن ها اشاره دارند. با این حال هیچ کدام از این فرضیه ها به طور قطعی به عنوان دلیل اصلی نامگذاری دریای سرخ پذیرفته نشده اند و این موضوع همچنان محل بحث و بررسی است.

علت سرخی دریای سرخ

رنگ سرخ یا مایل به قرمز دریای سرخ پدیده ای است که توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. اگرچه این دریا همیشه به رنگ سرخ دیده نمی شود اما در برخی مواقع و مناطق رنگ آب آن به دلیل عوامل خاصی به رنگ قرمز یا قهوه ای مایل به قرمز تغییر می کند. در ادامه به بررسی دو فرضیه اصلی در مورد علت سرخی دریای سرخ می پردازیم.

فرضیه اول

یکی از فرضیه های رایج در مورد علت سرخی دریای سرخ وجود جلبک های خاصی به نام «تری کودسمیم اریترائوم» (Trichodesmium erythraeum) در آب دریا است. این جلبک ها نوعی سیانوباکتری هستند که در آب های گرم و شور زندگی می کنند. هنگامی که این جلبک ها به تعداد زیادی در آب دریا تکثیر می شوند پدیده ای به نام «شکوفایی جلبکی» رخ می دهد. در این حالت رنگ آب دریا به دلیل وجود رنگدانه های قرمز رنگ در این جلبک ها به رنگ قرمز یا قهوه ای مایل به قرمز تغییر می کند. این پدیده به ویژه در فصول گرم سال بیشتر قابل مشاهده است.

فرضیه دوم

فرضیه دیگری که در مورد علت سرخی دریای سرخ مطرح می شود وجود مواد معدنی خاص در آب دریا است. برخی از محققان معتقدند که وجود مقادیر زیادی از اکسید آهن در آب دریا می تواند باعث تغییر رنگ آب به رنگ قرمز یا قهوه ای مایل به قرمز شود. این مواد معدنی ممکن است از طریق فرسایش سنگ ها و خاک های اطراف دریا وارد آب شوند و در رنگ آب تأثیر بگذارند. با این حال این فرضیه به اندازه فرضیه وجود جلبک های قرمز رنگ مورد تأیید قرار نگرفته است.

اکوسیستم و گونه های جانوری دریای سرخ

دریای سرخ به دلیل شرایط آب و هوایی خاص و وجود صخره های مرجانی دارای یک اکوسیستم بسیار غنی و متنوع است. این دریا زیستگاه بسیاری از گونه های جانوری و گیاهی منحصر به فرد است که در هیچ جای دیگری از جهان یافت نمی شوند. از جمله مهم ترین گونه های جانوری دریای سرخ می توان به انواع ماهی ها مرجان ها نرم تنان سخت پوستان لاک پشت ها و دلفین ها اشاره کرد. صخره های مرجانی دریای سرخ یکی از زیباترین و متنوع ترین صخره های مرجانی جهان هستند و نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی این منطقه ایفا می کنند.

موقعیت سیاسی دریای سرخ

دریای سرخ به دلیل موقعیت استراتژیک خود همواره در طول تاریخ مورد توجه قدرت های بزرگ بوده است. این دریا به عنوان یک مسیر حیاتی برای تجارت بین المللی نقش مهمی در اقتصاد جهانی ایفا می کند. کانال سوئز که دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می کند یکی از مهم ترین آبراه های جهان است و روزانه حجم زیادی از کالاها از طریق آن جابجا می شوند. همچنین وجود منابع نفتی در منطقه خاورمیانه اهمیت دریای سرخ را از نظر سیاسی و اقتصادی دوچندان کرده است. در حال حاضر کشورهای متعددی در سواحل دریای سرخ حضور دارند و هر کدام به دنبال حفظ منافع خود در این منطقه هستند.

دانستنی های جالب درباره دریای سرخ

دریای سرخ یکی از شورترین دریاهای جهان است. میزان شوری آب این دریا به طور متوسط 40 در هزار است که نسبت به میانگین شوری اقیانوس ها (35 در هزار) بیشتر است.
دریای سرخ یکی از گرم ترین دریاهای جهان است. دمای آب این دریا در طول سال نسبتاً ثابت است و بین 21 تا 30 درجه سانتی گراد متغیر است.
دریای سرخ زیستگاه بیش از 1200 گونه ماهی است که حدود 10 درصد از آن ها بومی این منطقه هستند.
صخره های مرجانی دریای سرخ یکی از زیباترین و متنوع ترین صخره های مرجانی جهان هستند و نقش مهمی در جذب گردشگران به این منطقه ایفا می کنند.
دریای سرخ یکی از مقاصد محبوب غواصی در جهان است. آب های زلال تنوع زیستی غنی و وجود کشتی های غرق شده این دریا را به بهشتی برای غواصان تبدیل کرده است.

آیا دریای سرخ واقعا سرخ رنگ است؟

خیر دریای سرخ همیشه سرخ رنگ نیست. در برخی مواقع و مناطق به دلیل وجود جلبک های خاص یا مواد معدنی رنگ آب آن به قرمز یا قهوه ای مایل به قرمز تغییر می کند.