نحوه پیوند درخت پرتقال

عملیات پیوندزنی مرکبات

برای آنکه بتوان پیوند را با موفقیت انجام داد علاوه بر تجربه کافی باید ابزار مناسب پیوندزنی را نیز فراهم کرد. برای اطمینان از ایجاد برش های مناسب روی تنه نهال پایه نهال گردو و موفقیت در جداکردن جوانه پیوندک از شاخه درخت مادری تیز بودن چاقوی پیوندزنی و نازک بودن تیغه آن اهمیت بسیار زیادی دارد. علاوه براین لازم است که نوار نایلونی از قابلیت کشسانی خوبی برخوردار باشد و بتواند پیوندک را به صورتی محکم روی پایه نگه دارد. بدیهی است که دقت در ایجاد برش روی پوست پایه، جداکردن جوانه از پیوندک و جایگذاری آن در زیر پوست پایه نقش مهمی در گیرایی پیوند خواهد داشت.

به نقل از گوگل مپ پالیز نهال، معمولا پس از گذشت 6 تا 10 ماه از کشت نهال­ها در خزانه دوم می توان برای اجرای عمل پیوند اقدام کرد. پیوند جوانه در مرکبات معمولا به روشT  (ساده یا معکوس) انجام می شود. در هر زمانی که پایه آمادگی لازم را برای جدا شدن پوست از چوب داشته و پیوند مناسب نیز از رقم مورد نظر در اختیار باشد، عملیات پیوندزنی قابل اجرا خواهد بود. معمولا پایه های مرکبات در شرایط شمال ایران در حدود اردیبهشت و شهریور  جریان خوبی از شیره نباتی داشته و به همین دلیل به خوبی پوست داده و می توان نسبت به استقرار جوانه پیوندک در زیر پوست آنها اقدام کرد. چنین شرایطی در جنوب و نواحی مرکزی کشور حدودا در آوایل فروردین تا اواخر اردیبهشت و نیز اوایل مهر تا اواسط آبان محقق می شود. برای افزایش اطمینان از گیرایی پیوند بهتر است پایه هایی استفاده شوند که قطر تنه آنها به اندازه یک مداد ( قطر حدود یک سانت) رسیده باشد لازم است قبل از اجرای پیوند تنه نهال پایه تا ارتفاع محل پیوند به طور کامل از تیغ یا شاخه های جانبی پاک شده باشد.

ارتفاع توصیه شده برای انجام پیوند و اسقرار پیوندک بر روی پایه، 20 تا 30 سانتمتری از سطح زمین است. محل استقرار پیوندک روی پایه باید سطحی صاف و یا اندکی محدب داسته باشد تا پیوندک به خوبی بر روی سطح پایه چسبیده و ارتباط ارگانیکی را با آن برقرار کند. لازمه موفقیت در اجرای پیوند انتخاب جوانه های سالم و قوی از مرکبات مورد نظر است که همراه با بخشی از دمبرگ بوده و در زمان مناسب از درخت مادری پیوندک جدا شده و در شرایط مناسب نگهداری شده باشد.

هرچند که بهتر است جوانه پیوندک بلافاصله بعد از جدا شدن از درخت مادری مورد استفاده قرار گیرد. اما می توان شاخه های حامل جوانه پیوندک را به مدت 2 تا 3 ماه درون کیسه های نایلونی دربسته و در دمای یخچال بدون کاهش قابل ملاحظه کیفیت نگهداری کرد. بدیهی است که وجود رطوبت بیش از حد در این شرایط احتمال بروز پوسیدگی های قارچی جوانه را در پی خواهد داشت و لذا توصیه می شود که هر 10 تا 15  روز یکبار نسبت به بازدید شاخه های مذکور و کسب اطمینان از سلامتی آنها اقدام شود تا از گسترش هرگونه آلودگی جلوگیری شود. با شستشوی شاخه هایی که در مراحل ابتدایی آلودگی به عوامل قارچی هستند در محلول رقیق آب صابون می توان آلودگی های ایجاد شده را نیز کنترل کرد.

برای اجرای پیوند ابتدا با استفاده از چاقوی تیز برشی به شکل حرف T در قسمتهای جنوبی و مرکزی کشور یا به شکل معکوس آن برای منطق شمالی کشور روی پوست تنه نهال پایه در محل مورد نظر برای اسقرار پیوندک ایجاد می شود که تا زیر پوست ادامه داشته و موجب جدایی پوست از چوب خواهد شد. تقریبا طول برش عمودی و افقی به ترتیب 2.5 تا 3.5 و 1 سانتیمتر است.

پیوندک عبارت است از جوانه ای همراه با پوست و لایه ای نازک از چوب زیر جوانه(یا بدون چوب) که برای تهیه آن برشی نسبتا مایل و در امتداد شاخه حامل پیوندک توسط چاقو از یک سانتیمتری بالای جوانه پیوندک شروع و در فاصله کوتاهتری در زیر جوانه به پایین زده می شود. پس از تهیه پیوندک لازم است که آنرا در محلی که برش T ایجاد شده است به طور کامل در زیر پوست جای داده و بخشی از پیوندک را که بیرون از شکاف پایه قرار خواهد گرفت قطع نماییم . بستن پیوندک توسط نوار نایلنی روی پایه بگونه ای که جوانه پیوندک از جای خود حرکت نکرده و رطوبت بافت پیوندک نیز از آن خارج نشود ضروری خواهد بود. بستن نوار پیوند از پایین پیوندک شروع شده و پس از آنکه این نوار سه تا چار دور به اطراف ساقه پیچیده شده چند دور نیز در بالای پیوندک به دور ساقه پیچیده شده و در نهایت گرده زده می شود.

در مواردی که پوست پایه به راحتی از آن جدا نشود و یا قطر پایه برای اجرای پیوند سپری بیش از حد ضخیم شده باشد می توان از پیوند قاشی (chip) استفاده کرد. در این روش برای جدا کردن جوانه پیوندک باید شاخه حامل جوانه پیوندک را بگونه ای در دست گرفت که نوک شاخه با طرف خود فرد باشد. در این حالت ورقه ای نازک از چوب همراه با یک جوانه با بارشی مایل به طول تقریبی 2.5 سانتیمتر برداشته شده و برش دوم عمود بر برش اول و از بالای جوانه زده می شود. به این ترتیب لازم نیست که شاخه پیوندک و یا چوب پایه به راحتی پوست بدهد زیرا نیازی به جداکردن پوست پایه از چوب آن نبوده و پیوندک نیز با قسمت بیشتری از چوب زیر جوانه برداشته می شود.

در هر دو شیوه پیوندزنی لازم است تا نوار پیوندی پس از گذشت حدود 20 روز از اجرای پیوند باز شود. در این مرحله می توان با یکی از سه روش خم کردن، زخم زنی و یا نیم شکن کردن پایه اقدام به تحریک جوانه پیوندک به رشد بیشتر و تولید سریعتر شاخه پیوند کرد. البته اعمال این روش های تحریکی فقط برای پیوندهای بهاره امکانپذیر بوده و در پیوندهای خواب( پاییزه) نباید اجرا شوند. زیرا شاخه­ های نورسته پیوندک با سرمای پاییزه مواجه و دچار خشکیدگی خواهند شد. برای پیوندهای پاییزه عمل سر برداری پایه از بالای پیوندک را باید در بهار سال بعد و  پس از رفع خطر سرمازدگی انجام داد. برای مشاهده فیلم آموزش پیوند زدن کلیک کنید. هرچند این فیلم به زبان انگلیسی بوده و پیوند مرکبات را نشان نمی دهد، اما اصول آن یکسان است و حتی در قسمت دوم فیلم چگونگی پیوند زنی در صورت عدم پوست دادن نهال را نشان می دهد.