در سال های دور ابتدا نقشه و طرح موردنظر باتوجه به ابعادی که فرش داشت بر روی کاغذ چاپ شده و سپس بافنده اقدام به شطرنجی کردن آن می کرد تا بتواند طرح موردنظر را ببافد. این درحالی است که امروزه دستگاه های طراحی و چاپ بسیار پیشرفت کرده و اکثر طرح ها به صورت کامپیوتری درآمده اند. این نقشه های کامپیوتری از دقت بیشتری برخوردار بوده و می توان باتوجه به آن ها هنر دستی زیبایی را به عنوان تابلو فرش خلق و بر روی دیوار نصب کرد.
تاریخچه تابلو فرش
تولید فرش و تابلو فرش چهره از گذشته تا کنون با تحولات بسیاری همراه بوده و می توان به گونه ای تکامل را در آن ها دید. هرکدام از آنها به نوعی گوینده تاریخ زمان خود هستند. در ایران دوره هخامنشیان اوج هنر فرش بافی بوده اما تابلو فرش ها بیشتر در زمان ساسانیان رواج یافته اند. دلیل آن نیز وجود تابلوی بهارستان که به نام بهار خسرو نیز معروف است در دوره ساسانی بافته شده و در جنگ میان اعراب و ایرانیان به عنوان غنیمت برده شده است.
سایز تابلو فرش
همانطور که پپیش تر نیز گفتیم تابلو فرش ها قطعات کوچکی از فرش است که توسط دست یا ماشین بافته می شوند. امروزه طرح های متنوع ماشینی وارد بازار شده است اما هنوز هم اکثر افراد به دنبال تابلوهای دستبافت هستند. تابلوها با رنگ های مختلف و در ابعاد 70*40، 80*50، 85*65، 100*70، 150*100 و 300*200 بیشترین تولید را دارند. مشتریان باتوجه به فضایی که در اختیار دارند به دنبال خرید تابلویی با ابعاد مناسب می باشند.
خرید تابلو فرش
اگر قصد خرید تابلو فرشی را برای خانه خود دارید باید مواردی را درنظر داشت که موجب می شود بهترین خرید را داشته باشید. وجود عیب و نقص در بافت تابلو می تواند ارزش آن را کاسته و چهره نه چندان خوبی را به تصویر بکشد. برخی از عیب هایی که ممکن است در بافت یک تابلو وجود داشته باشد عبارتنداز:
- انتخاب یک طرح بی اصالت
- کج بودن بافت تابلو
- به کارگیری نخ بی کیفیت در بافت که از ارزش و قیمت تابلو می کاهد
- نامنظمی در بافت تابلو
این موارد تنها درخصوص تابلو فرش های دستبافت صدق نمی کند و گاهی می توان این معایب را در تابلوهای ماشینی نیز مشاهده کرد. در بافت اکثر نمونه های ماشینی از نقشه های مینیاتوری که هیچ اصلاتی ندارد استفاده شده و هیچگونه کنترلی در روند بافت آن ها صورت نگرفته است. همه این موارد می تواند در جذابیت تابلو تاثیر مفی داشته و از ارزش آن بکاهد.
تابلو فرش دستبافت
در بافت تابلو فرش دستبافت از الیاف مختلفی همچون ابریشم مصنوعی، ابریشم طبیعی، کرک، الیاف پشمی، الیاف اکریلیک و پنبه استفاده می شود. تابلوهای بافته شده با ابریشم دارای ظرافت بالایی در طرح و نقشه بوده و به عنوان کالایی ارزشمند باقیمت بالا به فروش می رسند.
تابلوهایی که در بافت آن ها از الیاف کرک استفاده شده نیز دارای قیمت بالایی می باشند اما به کار بردن الیاف پشمی موجب می شود محصول نهایی قیمت مناسبی داشته باشد. الیاف پنبه نیز بیشترین استفاده را در بافت تابلو دارند و به طور معمول در تار و پود به کار برده می شوند.
الیاف پنبه نیز بیشترین کاربرد را داشته و از آن ها در تار و پود تابلو استفاده می شود. این درحالی است که الیاف اکریلیک قیمت پائین تری داشته و تابلوهای بافته شده با این نخ ها نیز ارزان تر از نمونه های دیگر هستند.
قالی بافی به عنوان یک هنر اصیل شناخته می شود که از گذشته های دور میان ایرانیان رواج دارد. اگر نگاهی به تابلو فرش های دستبافت بیاندازید می توانید رد پای تاریخ و فرهنگ ایرانی را به وضوح ببینید. سلیقه بافنده در این دسته از تابلو ها به زیبایی دیده می شود و از رنگ ها و طرح های مختلفی استفاده شده که می تواند هر فضایی را زینت ببخشد. تابلو فرش به دو دسته دستبافت و ماشینی تقسیم می شود که هریک از آن ها انواع مختلفی دارد و در ادامه به معرفی آن ها خواهیم پرداخت.
تابلو فرش دستبافت: این دسته از تابلوها دارای دارهای ساده ای هستند و بافندگان به وسیله نخ های رنگی که در تار و پود گره می زنند طرح های زیبایی را خلق می کنند. قیمت تابلو فرش های دستبافت بسیار بالا بوده و سردرود تبریز به عنوان مراکز بزرگ جهان در زمینه بافت تابلو فلرش فعالیت می کند که محصولاتش به کشورهای دیگر نیز صادر می شود.
تابلو فرش های دستبافت دارای تنوع بالایی در طرح هستند که می توان به طرح هایی همچون منظره، گل و گلدان، طرح چهره، طرح های فرانسوی، طرح های مینیاتوری، آیه و قرآن، طرح حیوانات و طرح های ترکیبی اشاره کرد. هرکدام از این طرح های ویژگی های مختص به خود را داشته و تصاویر جذابی را به نمایش می گذارند. هر یک از این طرح ها می تواند پاسخگوی نیاز مشتریان بوده و با هر سبک از دکوراسیونی هماهنگی دارند.
در تابلوهایی که دارای موضوعات ترکیبی هستند می توان تصاویر متفاوتی را دید. به عنوان مثال تابلویی با یک منظره را تصور کنید که در آن تصویر حیوانی هم دیده می شود. بسیاری از این تابلوها تاریخ ایران را به تصویر می کشد و می توان تصویری از تخت جمشید، کوروش کبیر و یا زنانی که در دوران هخامنشیان می زیسته اند را مشاهده کرد.
تابلو فرش ماشینی: در ابتدای متن نیز اشاره کردیم که نقشه تابلو فرش های ماشینی کامپیوتری می باشد و کاشان به عنوان مهد تولید این دسته از تابلوها شناخته می شود. تابلو فرش های ماشینی به دو صورت بافته می شوند. در روش نخست نقشه ای که موردنظر افراد است توسط دستگاه بافندگی بافته می شود. در روش دوم تصویری که افراد درنظر دارند بر روی فرش سفیدی چاپ می شود. در این روش ابتدا دستگاه به صورت ساده فرش را بافته و با استفاده از ماشین آلات خاصی رنگ روی آن ها را می پوشاند و طرح نهایی آماده می شود.
تابلو فرش های ماشینی نیز دارای طرح های زیبایی هستند که نظر افراد با سلایق خاص را به خود جلب کرده است. علاقه مندان به تابلو فرش اگر درخصوص بودجه برای خرید تابلوهای دستبافت مشکل داشته باشند می توانند یک تابلوی ماشینی با طرح موردنظر خود را با کمترین قیمت خریداری نمایند. از سوی دیگر هزینه پائین این تابلوها باعث شده تا برای کادو دادن هم گزینه بسیار مناسبی باشند و با تمام سلایق سنخیت دارند. درحال حاضر تولیدکنندگان بسیاری هستند که طبق سلیقه و نظر مشتریان تابلویی را آماده می کنند و این مسأله دست علاقه مندان به تابلو فرش را باز گذاشته است.
شما می توانید هر طرحی که مدنظرتان است به تولیدکنندگان بدهید تا طرحیتابلو فرش به فرشها یا قالیچه هایی گفته میشود که در سایزهای 35*50 سانتی متر تا 3*2 متر بافته میشوند و جنبه تزئینی دارند و همانند تابلوهای نقاشی روی دیوار نصب میشوند. این تابلوها بیانگر فرهنگ اصیل ایرانی هستند و زیبایی خانهها را دو چندان میکنند.
تاریخچه تابلو فرش دستباف
تاریخچه این تابلوهای دستباف به هزاران سال پیش برمیگردد و عمیقاً در میراث فرهنگی غنی کشور ما ریشه دارد. فرش نقش بسزایی در جامعه ایرانی ایفا کرده است و نه تنها به عنوان پوشش کاربردی کف، بلکه به عنوان آثار هنری و نمادی از منزلت و اعتبار عمل میکند. هنر قالیبافی در ایران را میتوان به دوران باستان جستجو کرد و شواهدی حاکی از وجود آن در اوایل عصر مفرغ است. قدیمیترین فرش شناخته شده باقیمانده که به پازیریک معروف است، در گوردخمه ای کشف شد و گمان میرود که در قرن پنجم قبل از میلاد توسط قبایل کوچ نشینی که از آسیای مرکزی به ایران مهاجرت کردهاند، بافته شده باشد.
در زمان امپراتوری هخامنشیان (550-330 قبل از میلاد مسیح یعنی 2500 سال قبل) از قالیها برای تزئین کاخها، معابد و مقبرههای سلطنتی استفاده میشد. این طرحها اغلب دارای الگوها و نقوش هندسی پیچیدهای بودند که آنها را از طبیعت الهام گرفته میگرفتند. با ظهور اسلام در قرن هفتم میلادی، قالیبافی جزء لاینفک هنر و فرهنگ اسلامی شد. توسعه الگوهای هندسی پیچیده و خوشنویسی به عنوان عناصر طراحی غالب شناخته میشد. این دوره مراکز قالیبافی معروفی کرمان، تبریز، اصفهان و کاشان بودند.
در دوره صفویه (1501-1736 میلادی) این هنر به اوج خود رسید. فرمانروایان صفوی حامیان بزرگ هنرها و صنایع دستی از جمله این تابلوهای زیبا بودند. آنها کارگاههای سلطنتی ایجاد کردند که در آن استادهای بافندگی، تابلوهای نفیس برای کاخها و مساجد میبافتند. آنها دارای طرحهای استادانه با رنگهای زنده و نقوش پیچیده گل بودند.
طرفدار پیدا کردن در اروپا
در قرن نوزدهم، تقاضای اروپاییها هم برای خود فرش دستباف ایرانی هم تابلوهای هنری آن به دلیل کیفیت و زیبایی استثنایی آن افزایش چشمگیری یافت. این امر منجر به احیای این صنعت در سراسر ایران شد. طرحهای سنتی برای پاسخگویی به ذائقه غربی و درعینحال حفظ هویت ایرانی متمایز خود اقتباس شده بودند.
برای حفاظت از این صنعت باستانی، مقامات ایرانی تلاش کردند تا سازمانهایی مانند شرکت فرش ایران (ICC) را ایجاد کنند که این محصول را در سطح بینالمللی تبلیغ کند. امروزه با اینکه مدلهای ماشینی این تابلو های زیبا نیست وجود دارد. اما زیباترین تابلو فرش و البته باکیفیتترین آن همچنان توسط دست بافته میشود.
امروزه این اثر هنری به دلیل کیفیت استثنایی و ارزش هنری خود همچنان در سطح جهانی مورد توجه قرار گرفتهاند. هر منطقه در ایران سبک و تکنیک منحصر به فرد خود را دارد که فرش آن را از سایر مناطق متمایز میکند. نقوش سنتی مانند پیزلی (بوته)، مدالیون (گل)، یا دیگر صحنههای شکار هنوز رایج هستند، اما با تأثیرات معاصر نیز تکامل یافتهاند.
تابلو فرش دستباف ایرانی فقط یک کالا نیست. آنها نشان دهنده سنتهای چند صد سالهای هستند که نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. آنها گواهی بر مهارت و خلاقیت بافندگان کشورمان هستند که علیرغم چالشهای متعدد در طول زمان این هنر کهن را حفظ کردهاند. در مجموع، این تابلوهای دستباف دارای سابقهای دیرینه است که عمیقاً با فرهنگ ایرانی در هم آمیخته است. این فرشها از زمان پیدایش در دوران باستان از طریق سلسلههای مختلف تا تکنیکهای تولید امروزی، همچنان مردم سراسر جهان را با زیبایی و هنر خود مجذوب خود میکنند.
ویژگیهای تابلو فرش دستباف
این اثر هنری بینظیر به دلیل ارزش فرهنگی، مواد مرغوب و طرحها و نقشهای منحصربهفرد مشهور است. در این بخش تعدادی از ویژگیهای این محصول را بررسی خواهیم کرد.
ارزش فرهنگی
این محصول دارای اهمیت فرهنگی فراوانی است. آنها بخشی جدایی ناپذیر از میراث کشور ما محسوب میشوند و برای قرنها بافته شدهاند. این فرشها اغلب نقوش سنتی ایرانی را نشان میدهند که نشاندهنده تاریخ غنی فرهنگی ما است. زیباترین تابلو فرش مدلهای دستباف به حساب میآید، چون با عشق و هنر بافته میشوند.
مواد مرغوب
آنها با استفاده از مواد مرغوب، عمدتاً پشم یا ابریشم ساخته میشوند. پشم مورد استفاده معمولاً از گوسفندان محلی تهیه میشود که به خاطر نرم یو بادوام خود شناخته میشوند. خصوصاً مدلهایی که از نخهای ابریشمی ظریف ساخته شدهاند که نرمی و زیبایی را به محصول نهایی میبخشد.
طرحها و نقشهای منحصربهفرد
این تابلوها دارای طیف گستردهای از طرحها و نقشهای منحصربهفرد هستند که در مناطق مختلف ایران متفاوت است. هر طرح دارای نمادهای خاص خود بوده و داستانی را از طریق نقوش پیچیدهای مانند نقشهای گل، اشکال هندسی، پیکرهای حیوانات یا حتی صحنههایی از اساطیر ایرانی روایت میکند.
رنگهای طبیعی
قالیبافان سنتی کشورمان از رنگهای طبیعی مشتق از گیاهان، پوست میوهها و مواد معدنی برای دستیابی به رنگهای زنده در طرحهای خود استفاده میکنند. این باعث میشود با مرور زمان تابلو کدر نشود و زیبایی خود را حفظ نماید.