مصرف ماری جوانا یا کانابیس در سال های اخیر به عنوان یک ماده تفریحی و درمانی در بسیاری از کشورها محبوب شده است. اگرچه این ماده نسبت به دیگر مواد مخدر سنتی کمتر خطرناک محسوب می شود، با این حال می تواند عوارض جانبی جدی و گاهی کشنده ایجاد کند. یکی از عوارض ناشناخته اما خطرناک، سندروم هیپر امسیس کانابیس یا «اسکرومیتینگ» است که اخیراً توجه محققان و سازمان های سلامت جهانی را به خود جلب کرده است.
اسکرومیتینگ چیست و چرا نگران کننده است؟
اسکرومیتینگ یا سندروم هیپر امسیس کانابیس (CHS) وضعیتی است که باعث تهوع شدید، استفراغ مکرر و درد شکمی غیرقابل تحمل می شود. این عارضه معمولاً در مصرف کنندگان مزمن ماری جوانا مشاهده می شود و می تواند چندین بار در سال رخ دهد. سازمان جهانی بهداشت (WHO) این سندروم را به عنوان یک وضعیت پزشکی رسمی به رسمیت شناخته و برای آن کد تشخیصی اختصاص داده است.
این سندروم اغلب با سوءهاضمه، مسمومیت غذایی یا آنفولانزای معده اشتباه گرفته می شود، زیرا علائم اولیه آن مشابه سایر بیماری هاست. با این حال شدت و مداومت حملات اسکرومیتینگ باعث شده است که پزشکان و متخصصان سلامت به نام خاصی برای آن نیاز پیدا کنند.
علائم و نشانه های سندروم هیپر امسیس کانابیس
قبل از شروع درمان، شناخت دقیق علائم CHS ضروری است. این عارضه می تواند در جنبه های مختلف جسمی و روانی فرد تأثیرگذار باشد.
1. علائم فیزیکی
افراد مبتلا به CHS معمولاً درد شدید شکم، تهوع و استفراغ مکرر را تجربه می کنند. برخی بیماران گزارش داده اند که استفراغ آنها تا پنج بار در ساعت رخ داده است. دوش آب گرم و کرم کپسایسین بر روی شکم گاهی به کاهش درد کمک می کند، اما درمان قطعی برای این عارضه هنوز وجود ندارد.
2. علائم روانی و رفتاری
افراد مبتلا ممکن است در ابتدا علائم خود را به مصرف کانابیس نسبت ندهند. اضطراب، استرس و احساس ناامیدی از وضعیت جسمی خود، تشخیص و درمان را دشوار می کند. رفتار اجتنابی و ترس از حملات بعدی نیز معمولاً در این بیماران دیده می شود.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
تحقیقات نشان می دهد مصرف کنندگان مزمن ماری جوانا، به ویژه کسانی که روزانه مصرف می کنند یا از سنین پایین شروع کرده اند، بیشتر در معرض CHS قرار دارند. عواملی مانند قدرت بالای THC در برخی محصولات، روش مصرف و تفاوت های فردی در تحمل بدن نیز نقش مهمی در بروز این سندروم دارند.
با توجه به افزایش دسترسی به کانابیس در ایالت های آمریکا و برخی کشورهای اروپایی، شمار مبتلایان به CHS در دهه اخیر به شکل قابل توجهی افزایش یافته است.
علت ایجاد سندروم هیپر امسیس کانابیس
علت دقیق CHS هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما شواهد نشان می دهد که تحریک طولانی مدت گیرنده های اندوکانابینوئید در مغز و سیستم عصبی می تواند باعث اختلال در کنترل تهوع و استفراغ شود. برخی کارشناسان معتقدند افزایش قدرت THC در محصولات جدید و مصرف مزمن می تواند این خطر را تشدید کند.
به عبارت دیگر، CHS ممکن است نتیجه تعامل پیچیده بین ترکیبات کانابیس، ژنتیک فرد و میزان مصرف طولانی مدت باشد.
تأثیر بلند مدت ماری جوانا بر سلامت
1. مغز و شناخت
مطالعات نشان داده اند که مصرف مزمن کانابیس در سنین نوجوانی و بزرگسالی ممکن است تأثیرات جزئی بر عملکرد شناختی داشته باشد. کاهش متوسط IQ حدود ۱.۳ واحد گزارش شده است، اما این تفاوت معمولاً از نظر بالینی قابل توجه نیست.
2. ریه ها و سلامت تنفسی
مصرف ماری جوانا به شکل دود می تواند به مرور بر سلامت ریه ها تأثیر بگذارد. کاهش ظرفیت ریه و مشکلات تنفسی، به ویژه در دهه ۲۰ و ۳۰ زندگی، از پیامدهای شایع مصرف طولانی مدت هستند. تحقیقات نشان می دهند ترک مصرف می تواند ظرفیت ریه را بهبود بخشد و عملکرد تنفسی را بازگرداند.
درمان و مدیریت سندروم هیپر امسیس کانابیس
در حال حاضر تنها روش اثبات شده برای درمان CHS، قطع کامل مصرف کانابیس است. سایر روش ها مانند داروهای ضد تهوع معمولاً اثر چندانی ندارند، اگرچه دوش آب گرم و کرم کپسایسین می توانند علائم را موقتاً کاهش دهند.
ترک مصرف
ترک کامل کانابیس باعث کاهش تهوع، بهبود وضعیت گوارشی و کاهش استفراغ می شود. پزشکان تاکید می کنند که حتی پس از توقف مصرف، بهبود ممکن است چند هفته طول بکشد.
حمایت روانی
مشاوره و حمایت روانی می تواند به کاهش اضطراب ناشی از حملات و جلوگیری از بازگشت مصرف کمک کند. استفاده از گروه های حمایتی و برنامه های ترک مواد نیز توصیه می شود.
مزایای ترک مصرف کانابیس
ترک ماری جوانا تنها به کاهش خطر CHS محدود نمی شود؛ بلکه مزایای گسترده ای برای سلامت جسمی و روانی دارد:
- ۲۰ دقیقه پس از ترک: کاهش فشار خون و بهبود گردش خون.
- یک روز پس از ترک: کاهش خطر حمله قلبی.
- دو روز پس از ترک: بهبود حس چشایی و بویایی.
- دو هفته پس از ترک: عملکرد بهتر اندام ها و تنفس راحت تر.
- یک ماه پس از ترک: بهبود ظرفیت ریه و افزایش مقاومت بدن در برابر بیماری ها.
این مزایا نشان می دهد که حتی مصرف کوتاه مدت و متناوب نیز می تواند بر سلامت طولانی مدت اثرگذار باشد.