تعاریف بسته بندی
به کارتن میوه و هر محفظه ای که حاوی کالایی باشد و در محافظت و انتقال کالا تسهیل ایجاد نمایده بسته گویند. بسته بندی پیام تولید کننده را به خریدار می رساند و بین آنها برقرار کرده و اطلاع رسانی می نماید. مرحوم دهخدا در فرهنگ خود بسته بندی کردن را عبارت از : بستن اشیاء متفرق در یک لفاف یا در یک صندوق بیان می کند. بسته بندی عبارت است از ساخت یا تهیه ظرف محافظی که سلامت و کالای مظروف یا محتوای خود را در فاصله زمانی بعد از تولید و در مراحل حمل و نقل، انبارداری، توزیع تا مصرف نهایی حفظ نموده و از صدمات احتمالی فیزیکی یا شیمیایی آن جلوگیری می نماید.
بسته بندی را می توان پوششی از یک سیستم دانست که کالا نامیده می شود. یک مفهوم تضمین کننده برای تحویل مطمئن کالا به آخرین مصرف کننده در شرایط مطلوب یا حداقل هزینه است. یک عمل فنی اقتصادی است که هزینه تحول کالا را به حداقل می رساند در حالی که فروش و در نتیجه سود حاصل از آن را به بالاترین حد افزایش می دهد.
اهمیت بسته بندی و کارتن سازی
با پیشرفت روز افزون صنایع مختلف بهداشتی، آرایشی در کشور و در سطح جهان و نیز رقابت چشمگیر هر کدام از شرکت ها برای کسب بازار هدف و رضایت مشتریان بالقوه و ارائه مارک های مختلف با خصوصیات متنوع محصولات بهداشتی و آرایشی نقش بسته بندی بعنوان یک معرف کالا مشخص می گردد. زیرا که جهان گامی به سوی سلف سرویس بر می دارد. و در فروشگاه های مختلف و متناوب محصولات مشابه با مارک های متفاوت و خصوصیات ویژه جلب توجه کرده و ارتباط بین فروشندگان و مصرف کنندگان نهایی به حداقل ممکن رسیده است.
گاهی بسته بندی وظیفه فروشنده را بهتر از آدم زنده انجام می دهد چرا که »انسان ها در موقعیت های متفاوت دارای خصوصیات عاطفی، رفتاری و روانی متفاوتی هستند. گاه افسرده، بی تجربه، خسته و بی حوصله اند. اما بسته بندی مناسب همیشه اطلاعات کاملی را در مورد محصول به مصرف کننده«. منتقل می نماید. از طرفی خریدار بدون صرف وقت بسیار، براساس تجربه، ذوق، سلیقه و گاه آزمایش از بین صدها محصول مشابه می توان انتخاب نماید. به هر حال اهمیت نگهداری و بسته بندی کالا، کمتر از تولید آنها نمی باشد »و در انتها تولید هر کالایی، بسته بندی عامل تعیین کننده حفظ و نگهداری آن تا رسیدن به دست مصرف کننده و از طرفی بهترین و بزرگترین مروج «. تبلیغ محصولات یک شرکت می باشد.
مزایای بسته بندی
- امکان نگهداری و حفاظت کالا در برابر عوامل شیمیایی، فیزیکی،مکانیکی به مدت طولانی
- شکل مهندسی بهتر. در نتیجه چیدمان و نظم بیشتر
- کارایی بهتر و سهولت در مصرف
- حمل و نقل آسان و کاهش احتمال آسیب دیدگی برای حفظ از عوامل مختلف محیطی
- کاهش احتمال سرقت و دستبرد،چرا که امکان شمارش بسیار سریع و دقیق بصورت اتوماتیک انجام خواهد شد و با توجه به تشابه که مخصوص هر«. محصول است از جعل و سرقت محصول جلوگیری می کند.
- توزیع راحتر
- فروش بیشتر
- تقلیل ضایعات: زیرا که با ارائه محصولات در یک سیستم بسته بندیمناسب و توزیع به موقع تا حدودی از ضایعات ناشی از محصولات مختلف جلوگیری می شود.
- کمک به خرید آگاهانه توسط مصرف کننده: چرا که بسته بندی مناسب از طریق ارائه اطلاعات کافی و دقیق توسط برچسب های بسته بندی می تواند به خریدار در انتخاب محصول کمک نماید.
- صرفه جویی: یکی از عوامل مؤثر در اقتصاد جامعه استفاده بهینه از مواداولیه مورد نیاز است.
- کمک به افزایش سطح درآمد و اشتغال:صنعت بسته بندی از انجای که در کشور ما دارای سابقه طولانی نمی باشد پس بعنوان یک صنعت نوپا بایستی در جذب نیروی انسانی و افزایش اشتغال جایگاه واقعی را بیابد و از طرفی می تواند با خرید کالاهای مختلف بصورت فله ای و انجام بسته بندی های مناسب، شرایط فرهنگی، اجتماعی، فردی و سلیقه مشتریان به ارزش افزده قابل توجه و در نتیجه افزایش درآمد در جامعه دست یابد.
- حفظ محیط زیست: با کمک بسته بندی مناسب و استفاده از مواد اولیه تجزیه پذیر در بسته بندی می توان از حجم زباله های اضافی جلوگیری نموده و با امکان بازیافت مجدد از طریق تکنولوژی پیشرفته به حفظ و نگهداری محیط زیست کمک نمود.
معایب یک بسته بندی صیحیح در مقابل محاسن آن ناچیز است ولی در »یک کلام عیب بسته بندی را در افزایش هزینه تولید می دانند و از طرفی در صورت عدم بازیافت و تجزیه در محیط زیست آلودگی محیط زیست مهمترین عیب بسته بندی محسوب می گردد و در خصوص افزایش هزینه تولید با توجه در نتیجه در حین نگهداری، حمل ونقل برای بسیاری از کالاها غیر تحملی منجر به کاهش هزینه می گردد.
اهداف بسته بندی
- محافظت از محصول و مصرف کننده
- ایجاد اطمینان از کالا
- فراهم کردن راحتی مصرف کننده
- وسیله ای برای ایجاد ارتباط با مشتری : مطالب در ج شده بر روی بسته بندی و دفترچه راهنما ی محصول اطلاعات مهم را به مصرف کننده منتقل می سازد.
- داشتن ازرش استفاده مجدد : با توجه به تنوع کالا ها و مارکهای مختلف یک بسته بندی می تواند موجب متمایز و برتری محصول گردد.
- تقسیم بازار : با توجه به الگو های مصرف متفاوت در جوامع و تفاوت الگوی خرید و مسائل (قدرت خرید)، در طراحی بسته بندی باید دقت بیشتری نمود.
- تجلی هویت خاص برای یک محصول: باید متناسب با شخصیت و روحیات بازار مورد نیاز خود طراحی شود، شخصیت فرد را با مصرف آن مرتبط می سازد.
- بهره برداری بیشتر از بازارهای بالقوه: در بازار های کالای مصرفی، بسته بندی مناسب با درج مواد جدید مصرف روی بسته بندی کالا میزان « مصرف آن را تشویق می کند.
بسته بندی های مخصوص حمل و ارسال کالا:
این نوع بسته بندی، مواد غذایی و سایر اجناس را در برابر آسیب های احتمالی حمل و نقل و جابجایی حفظ می کند و می تواند نقش ها و کاربردهای متنوعی در حیطه بازاریابی داشته باشد. گونی، پوشش های ارتجاعی یا انقباضی، کارتن های مقوایی موج دار، جعبه های استوانه ای شکل، بشکه، صندوق های چوبی و کیسه های فویلی از جمله بسته بندی های رایج در امر حمل و ارسال کالا به شمار می روند. مواد به کار رفته در بسته بندی های صنعتی با انواع معمولی و سنتی آن تفاوت دارد و غالباً طرح هایی چشم نواز و جذاب زینت بخش این نوع بسته بندی ها هستند.
بسته بندی در اشکال و فرم های متفاوتی عرضه می شود و معیارهای متعددی در تعیین نوع بسته بندی سهم دارند که از آن میان می توان به نیازهای فنی و تکنیکی زنجیره تولید و نیازهای بازاریابی (همچون هویت برند یا اطلاعات مصرف کننده) اشاره داشت. بسته بندی در هر صنعتی اهمیت و نقش بسزایی دارد. فرقی نمی کند در چه صنعتی فعالیت دارید، موادغذایی، پوشاک یا تکنولوژی، بسته بندی برای بقای شما در صنعت یک امر حیاتی و ضروری تلقی می شود.
بسته بندی محصول شما را در برابر آسیب های احتمالی حفظ می کند تا مبادا خدشه ای به آن وارد شود یا از کار بیفتد. با این اوصاف داشتن یک سیستم بسته بندی مطلوب و با کیفیت برای هر تولیدکننده ای حیاتی و اجتناب ناپذیر است. وجود تجهیزاتی که به شما کمک می کند جوهره برندتان را در تار و پود بسته بندی تزریق کنید، موهبتی به شمار می رود؛ بسته بندی محصول شما را سالم نگه می دارد و در عین حال پیام شما را در گوش مخاطبین زمزمه می کند تا بدانند محصول شما چه جایگاهی داشته و قرار است چه دردی از آنها را دوا کند.
بسته بندی در هر صنعتی متفاوت از باقی صنایع بوده و تا حد زیادی به بازار و شیوه های بازاریابی محصولات بستگی دارد. درست است که صنایع مختلف گونه های متفاوتی از بسته بندی را به کار می بندند اما هدف و رسالت اصلی بسته بندی در تمامی صنایع یکسان است. اکثر قریب به اتفاق تاجران بر این باورند که بسته بندی تفاوت میان سالم و بی نقص رسیدن یک محصول سالم به بازار و نابود شدن آن را رقم می زند. در ادامه قصد داریم شما را با مواد متفاوتی آشنا کنیم که در تولید بسته بندی کاربرد دارند:
کاغذ و مقوا
مصرف کاغذ بسیار وسیع و گسترده است چون؛
- ارزان و مقرون به صرفه است.
- می توان آن را به هر شکلی در آورد.
- به راحتی قابل تزئین است.
کاغذهای تجاری عمدتاً از فیبرهای سلولزی تهیه شده از خمیر چوب به دست می آیند اما می توان از منابع دیگری نظیر پنبه، کاه، آگوا و کنف هم برای تولید کاغذ بهره برد. تمامی این مواد قابل بازیافت هستند. مبنای اندازه گیری کاغذ و مقوا وزن و ضخامت آنها است. به موادی که وزن آنها کمتر از ۲۵۰ گرم در هر متر مربع (gsm) باشد، واژه کاغذ اطلاق می شود و چنانچه وزن آنها در حدود ۲۵۰ گرم در هر متر مربع (gsm) باشد، آن را مقوای کاغذی می نامند. الیاف کاغذ در راستای طولی موازی با ماشین کاغذ سازی است که این مسئله خواص و کاربرد کاغذها را تحت الشعاع قرار می دهد:
- کاغذها در راستای طولی راحت تر برش می خورند.
- کاغذها در راستای طولی راحت تر تا می شوند.
- حداکثر استقامت کاغذ در برابر تا شدن در راستای عرضی بیشتر خواهد بود.
- زمانی که کاغذ در راستای عرضی خم شده باشد، استحکام آن به حداکثر می رسد.
با لمینیت (چند لایه) کردن کاغذ می توان استحکام و دوام آن را افزایش داد تا بتواند در برابر عوامل محیطی بهتر تاب آورد. مواد مورد استفاده در لمینیت کردن کاغذ می توانند براق، مات یا برجسته باشند، البته برای لمینیت کردن کاغذ می توان از مواد دیگری نظیر فویل یا پلاستیک بهره برد. برای تولید کارتن، جعبه های مقوایی، برچسب، بروشور، لوله، جعبه های محکم و بسته بندی های شانه تخم مرغی می توان از کاغذ و مقوا استفاده کرد.