روشهای آنالیز و تشخیص سنگ طلا
آنالیز یا تست با روش ذوب
مرحله آماده سازی:
در روش تشخیص سنگ طلا با روش ذوب ابتدا سنگ مضنون به طلا کاملا پودر می شود و خاک پودر شده طلا با مواد کمک ذوب که معمولا شامل اکسید سرب، کربنات سدیم، بوراکس، سیلیس، نیترات سدیم و … ترکیب می شود.
مقدار و میزان کمک ذوبها نسبت به ترکیبات و عناصر موجود در خاک طلا تعیین می شود. برای آشنایی با این روند می توانید مقاله “” را مطالعه کنید.
مرحله ذوب:
انگشتر: پس از ترکیب مواد با خاک پودر شده کل مواد داخل بوته ذوب طلا ریخته می شود و داخل کوره می رود. پس از ذوب مواد مذاب داخل پاتیل چدنی(ظرف مخروطی شکل) ریخته می شود. بخش فلزی مواد مذاب که حاوی آلیاژ سرب و فلزات گرانبهاست به دلیل چگالی بالا در کف پاتیل و سرباره که حاوی ناخالصی هاست در قسمت بالا قرار می گیرد.
مرحله کوپلاسیون:
قسمت فلزی آلیاژ سرب با فلزات گرانبها با چکش از سرباره جدا می شود. آلیاژ سرب داخل بوته کوپل قرار می گیرد و آن را داخل کوره قرار می دهند و به مقدار حدود ۴ برابر طلای مورد انتظار در خاک نقره به مذاب آلیاژ اضافه می کنند. (البته می توان نقره را به صورت پودری نیز به همراه کمک ذوب با خاک در مرحله قبل مخلوط کرد) پس از حرارت در کوره، سرب به اکسید سرب تبدیل شده و نهایتا آلیاژ نقره و طلا که در برابر اکسید شدن مقاوم هستند باقی می ماند.
مرحله جداسازی طلا:
آلیاژ نقره و طلا به داخل اسید نیتریک گرم منتقل می شود نقره در اسید نیتریک حل می شود و طلا باقی می ماند. طلای باقی مانده در تیزاب سلطانی حل می شود و با دستگاه icp یا جذب اتمی، میزان طلا در محلول خوانده می شود.
در پایان میزان طلای خوانده شده با دستگاه با میزان خاک تست شده تطبیق و میزان طلا موجود در سنگ نمونه محاسبه می شود.
تست و تشخیص سنگ طلا با تیزاب سلطانی
در روش تیزاب سلطانی سنگ حاوی طلا کاملا پودر می شود بنا به نیاز عناصر مزاحم طی چند مرحله اسید شویی می شود و در تیزاب سلطانی و روی حرارت قرار می گیرد. سپس توسط دستگاه جذب اتمی مقدار طلا موجود در خاک حاوی طلا خوانده می شود.
بخوانید :
در این روش نیز طلا خوانده شده با میزان خاک تست مطابقت و طلای موجود در خاک محاسبه می شود.
در روش تست میدانی و آماتوری با استفاده از کلرید قلع طلای موجود در تیزاب سلطانی تشخیص داده می شود.
بخوانید :
میزان طلای محاسبه شده در تیزاب سلطانی در نمونه سیلیسی معمولا کمتر از روش فایر اسی قرائت می شود این هم به دلیل گرفتار شدن طلا در سیلیس است که با پودر کردن سنگ به مش های ریزتر می توان این مشکل را حل کرد.
تست و تشخیص سنگ طلا با سیانور
روش دیگری که برای تشخیص طلا از سنگ استفاده می شود روش سیانور است، در این روش نیز ابتدا سنگ طلا آسیاب می شود. این روش در آزمایشگاه ها بوسیله روش باتل رول Bottle Roll انجام می شود.
در این روش خاک داخل بطری ریخته می شود بعد آب ریخته می شود و با آهک قلیایی می شود، سپس سیانور به آن اضافه می شود و روی غلتک های چرخان با دور پایین به مدت ۲۴ ساعت قرار می گیرد.
البته برای تست سیانیدی می توانید از یک بشر و یک همزمن نیز به جای روش باتل رول استفاده کنید.
پس از پایان ۲۴ ساعت میزان طلای موجود در محلول سیانیدی توسط دستگاه icp خوانده می شود و بعد با میزان خاک تست شده تطبیق و میزان طلا در یک تن بر حسب پی پی ام (ppm) محاسبه می شود.
بخوانید:
استفاده از نتایج آنالیز در جداسازی طلا از سنگ
برای تشخیص طلای موجود در سنگ روش فایر اسی شاید کافی باشد تا بدانید چه مقدار طلا در سنگ موجود است اما برای پیاده سازی جداسازی طلا از سنگ کافی نیست.
به همین دلیل برای تشخیص بهینه ترین و بهترین روش اجرا نیاز است این سه روش با مش بندهای مختلف و پارامترهای مختلف انجام و در نهایت تصمیم بگیرید چه پیش فرآوری و چه مقدار سیانید و اکسیژن و زمان برای پیاده سازی صنعتی روش سیانور نیاز است.
در مقالات بعدی سعی می کنیم به صورت جداگانه روشهای جداسازی طلا از سنگ را تشریح کنیم. همچنین میتوانید مقاله را مطالعه کنید.
فیلم تماشا کنید.
سوالات متداول:
آیا تشخیص خاک طلا با وایتکس و جوهر نمک امکان پذیر است؟
جواب کوتاه خیر، جوهر نمک به تنهایی قادر به انحلال اکسیدهای فلزی مثل اکسید آهن، مس، سرب و … است اما قادر به انحلال طلا نیست. همچنین وایتکس به تنهایی قادر به انحلال فلزات پایه و طلا نیست. اما به همراه جوهر نمک می تواند به عنوان اکسیدکننده طلا را حل کند و از این طریق می توانید سنگ طلا را با وایتکس تشخیص دهید و با استفاده از کلرید قلع تشخیص میدانی انجام دهید.
برای تشخیص سنگ طلا در کوه و روش میدانی چگونه می توان عمل کرد؟
برای تشخیص سنگ یا خاک طلا در کوه می توانید از روش تست سنگ طلا با اسید ترکیبی ۳ به ۱ هیدروکلریک به نیتریک (یا همان تیزاب سلطانی) استفاده کنید
چگونه بفهمیم در خاک یا سنگ، طلا وجود دارد؟
مسلما اولین قدم برای استخراج طلا از سنگ و خاک این است که بفهمیم آیا سنگ یا خاک مورد نظر ما حاوی طلاست یا خیر. برای این کار روش های مختلفی وجود دارد که می توان به روش های کوپلاسیون، آزمایش XRF و استفاده از تیزاب سلطانی و کلرید قلع اشاره کرد. و نیازی به توضیح مجدد ندارد. در مورد روش XRF باید گفت که این روش توسط آزمایشگاه انجام می شود و از دقت بسیار بالایی برخوردار است به طوری که بهترین روش برای آزمایش نمونههای معدنی محسوب می شود.
مثلا در زیر دو نمونه نتیجه آزمایش XRF که از دو سنگ مختلف گرفته شده است را مشاهده میکنید. در نتیجه اول مقدار طلا 103 پی پی ام تشخیص داده شده است که معادل تقریبا یک صدم درصد از سنگ است (جهت تبدیل پی پی ام به درصد باید مقدار را بر 10000 تقسیم کنید) و این نشان می دهد که استخراج طلا از این سنگ – حداقل به روش های غیرصنعتی – صرفه اقتصادی ندارد. اما در نتیجه دوم مقدار طلا 28.2 درصد است که مقدار کاملا مناسب و قابل توجهی است.
اما روش تیزاب سلطانی و کلرید قلع که روش دم دستی و بسیار سریعی است، به این صورت انجام می گیرد که ابتدا مقداری از خاک در تیزاب سلطانی حل می شود و سپس محلول حاصل با کلرید قلع آزمایش می گردد تا اگر طلایی در محلول و درواقع در خاک وجود دارد توسط تست کلرید قلع مشخص شود.
خرد و پودر کردن سنگ یا خاک طلا
قبل از اینکه برای استخراج طلا از خاک اقدام نمایید و صرف نظر از اینکه قصد دارید با چه روشی طلا را استخراج کنید، باید خاک را به طور کامل خرد و پودر کنید. پیشنهاد می شود برای این کار از یک آسیاب بالمیل استفاده کنید، زیرا آسیاب بالمیل قادر است سنگ های معدنی را به طور کامل و یک دست آسیاب کند. به عنوان مثال در ویدئوی زیر نحوه خرد کردن مقداری سنگ معدنی به وسیله سنگ خردکن دست ساز و سپس آسیاب کردن آنها به کمک یک آسیاب بالمیل دست ساز نشان داده شده است.
استخراج طلا به روش شیمیایی(روش تیزابکاری)
روش شیمیایی یا همان تیزابکاری یکی از روش های سریع و در دسترس برای استخراج طلا از سنگ طلا است. این روش اگرچه در حجم های بالا و صنعتی کاربرد چندانی ندارد، اما در حجم های پایین یکی از روش های رایج و پراستفاده محسوب می شود. یکی از بزرگترین مشکل روش تیزابکاری این است که به دلیل حجم بالای ناخالصی در خاک و این که نمی توان تشخیص داد که چقدر از طلای موجود در خاک در تیزاب سلطانی حل شده است، فرآیند استخراج با مشکلات زیادی مواجه خواهد شد.
طرز کار روش شیمیایی، تقریبا مشابه روش استخراج طلا از قطعات الکترونیکی است؛ یعنی خاک طلا در تیزاب سلطانی حل می شود و بعد محلول فیلتر می شود تا ناخالصی های خاک از محلول جدا شوند. پس از آن طلای حل شده با موادی نظیر سدیم متابی سولفیت رسوب داده می شود و درست همانند فرآیند بازیافت قطعات الکترونیکی، پودر طلا خشک شده و در پایان ذوب می شود. در ادامه پیشنهاد می کنیم که ویدئوی آموزشی زیر که در آن نحوه استخراج طلا از سنگ و خاک طلا نشان داده شده است را تماشا کنید. در این ویدئو، طلا طبق مراحل زیر از سنگ طلا استخراج می شود:
1- ابتدا سنگ طلا خرد و آسیاب می شود.
2- سپس خاک طلا در یک بشر، تیزاب کاری می گردد.
3- پس از حل شدن فلزات موجود در خاک و در راس آن ها طلا، محلول فیلتر می شود.
4- اسید نیتریک محلول با استفاده از اوره از بین می رود.
5- در آخر با استفاده از سولفات آهن، طلا از محلول تیزابی رسوب داده می شود.
قالکاری خاک طلا
در این روش خاک طلا با مقداری فلاکس که می تواند ترکیبی از بوره، سیلیکا (سیلیسیوم دی اکسید)، سدیم کربنات و نقره یا مس به عنوان فلز جمع کننده طلا باشد، مخلوط شده و سپس در کوره بوته ای یا قال ذوب می گردد. با ذوب شدن خاک، فلاکس و فلز جمع کننده، بسیاری از مواد مزاحم از بین می روند و فلزات مزاحم نیز اکسید شده و به سرباره انتقال می یابند. پس از ذوب شدن همه مواد، مذاب نقره یا مس که طلا را در خود جذب کرده است، در قالب ریخته شده تا به شکل یک شمش کوچک (یا قرص) سرد شود. در مرحله بعد، سرباره به روش های مکانیکی (مثلا با استفاده از چکش و فرچه سیمی) از شمش نقره یا مس جدا می شود و شمش در تیزاب سطانی حل و طلا از تیزاب استخراج می شود.
روش قالکاری چه برای استخراج طلا از خاک و سنگ طلا استفاده شود و چه برای قطعات الکترونیکی، از بازدهی قابل قبولی برخوردار است و از این لحاظ نسبت به روش شیمیایی در اولویت قرار می گیرد. بنابراین اگر حجم خاک زیاد باشد، بهتر است از این روش استفاده شود.
استحصال طلا به روش سیانید
روش سیانید یک روش صنعتی و بسیار خطرناک است که بیشتر توسط کارخانه ها و معادن استخراج طلا استفاده می شود. در این روش خاک طلا در محلول سیانیدی حل می شود. سپس محلول فیلتر شده تا ناخالصی ها و مواد حل نشده از محلول جداسازی شوند. در مرحله آخر محلول سیانیدی حاوی طلا به سلول الکترووینیگ منتقل می شود تا طلا از محلول استخراج شود. البته به جای روش الکترووینیگ می توان طلا را با پودر روی یا آلومینیوم نیز رسوب داد.
کتاب آموزش استخراج طلا و نقره
اگر برای استخراج طلا از خاک و سنگ طلا یکی از مشکلات زیر را دارید:
- با اصول تیزاب کاری طلا آشنا نیستید و از میزان دما، مدت حرارت دادن و … اطلاعی ندارید.
- نمی دانید که چگونه موادی که حاوی طلا هستند را در تیزاب حل کنید یا فلزات مزاحم را چگونه از طلا جداسازی کنید.
- در مرحله خنثی سازی محلول تیزابی به مشکل برخوردید یا نمی دانید که باید چه مقدار خنثی کننده مصرف کنید.
- نمی دانید که چقدر رسوب دهنده باید به محلول اضافه کنید یا پس از رسوب دادن طلا، با ناخالصی و رسوب دیگری مواجه شدید.