درمان جلو بودن دندان و فک پایین (آندربایت) با 3 روش
نیازی نیست که یک مشکل دندانپزشکی رایج مانند آندربایت مانع لبخند زدن شما شود. این در حالی است که تعدادی از آندربایت‌ها مشکل ایجاد نمی‌کنند اما سایر آندربایت‌ها ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در غذا خوردن، صحبت کردن، درد در فک، سردرد و اختلالات انسدادی در هنگام خواب شوند. درمان صحیح آندربایت به شرایط و سن بیمار بستگی دارد. اما این درمان همیشه مستلزم کمک یک دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی در شیراز است.
آندربایت چیست؟
آندربایت (underbite) شرایطی است که در آن دندان‌های پایینی به سمت جلو می‌آیند. طوری که در ظاهر به نظر می‌رسد که فک از دهان بیرون زده است. مشکل آندربایت می‌تواند خفیف یا شدید باشد که مستلزم درمان دندانپزشکی است. این در حالی است که دندان‌های پایینی که به سمت جلو هستند به ندرت خود به خود منظم می‌شوند. چون عوارض آندربایت شامل تنفس دهانی، مشکل در صحبت کردن و پوسیدگی دندان میشود. درمان اهمیت دارد.
علت آندربایت یا جلو بودن دندان و فک پایین چیست؟
علت آندربایت عمدتا ژنتیکی است. بدین معنی که جلو بودن دندان و فک پایین خود به خود اتفاق می‌افتد و معمولا قابل پیشگیری نیست. بیشتر دلایل قابل پیشگیری آندربایت شامل عادات دوران کودکی میشود که به دندان‌های در حال رشد رو به بیرون فشار می‌آورد.
دلایل احتمالی آندربایت شامل موارد زیر میشود:
- لیسیدن انگشت شست دست: کودکانی که انگشتان شست دستشان را می‌جوند به دندان‌های پایینی فشار بسیاری می‌آورند. زمانی که کودک در حال رشد است، فشار مداوم به دندان‌ها احتمالا منجر به مشکلاتی در رشد دندان‌های مستعد تغییر میشود.
- پستانک‌ها: استفاده از پستانک‌ها موردی است که بسیاری از والدین آن را ضروری می‌دانند. اما عاقلانه است که بچه ها را در سن مناسب از پستانک گرفت. پستانک‌ها به اندازه لیسیدن انگشت شست به دندان‌ها فشار می‌آورند.
- صدمات: ضربه بی محابا به فک می‌تواند منجر به ناهم‌ترازی دندان‌ها شود. صدمات ورزشی در نوجوانی یا بزرگسالی مسئله رایجی است که افراد را دچار مشکل اوربایت می‌کند. در صورت بروز صدمات، ممکن است به جراحی نیاز باشد.
شما می‌توانید از بروز بعضی از علل آندربایت جلوگیری کنید اما این کار برای دیگران غیر قابل اجتناب است. بنابراین افراد زیادی هستند که مبتلا به آندربایت، اوربایت و دیگر مشکلات دندانی هستند که قابل پیشگیری نیست. انتخاب‌های درمانی بستگی به علت و شدت جلو بودن دندان و فک پایین دارد.
علائم آندربایت چیست؟
علائم آندربایت معمولا مشخص است. شما می‌توانید روی صندلی دندانپزشکی متوجه آندربایت خفیف شوید و آندربایت‌های حاد در دهان بیشتر افراد قابل مشاهده است به خصوص زمانی که آن‌ها لبخند می‌زنند یا صحبت می‌کنند. فکی که بیرون زده است علامت اصلی قابل مشاهده آندربایت است.
علائم عمده جلو بودن دندان و فک پایین عبارتند از:
- درد: فک ناهم تراز می‌تواند درد یا ناراحتی خفیف ایجاد کند. ممکن است درد دائمی باشد و در طول زمان بیشتر شود یا درد در زمان خوردن و صحبت کردن شدیدتر شود. پوسیدگی دندان ناشی از آندربایت نیز باعث ایجاد درد میشود.
- مشکل در جویدن: اگر فک به طرز غیر معمولی ناهم تراز باشد می‌تواند برای فرد در هنگام جویدن مشکل ایجاد کند. لازم است دندان‌ها درهم گیر بیفتند تا به خوبی عمل کنند. بنابراین گاهی اوقات علائم آندربایت در زمان غذا خوردن مشخص تر هستند.
- مشکلات صحبت کردن: علامت مهم جلو بودن دندان و فک پایین مشکل در صحبت کردن است. با دندان‌هایی که در جای نامناسب قرار گرفته اند شکل دادن به دهان به طرز صحیح سخت‌تر است و همچنین ممکن است زبان به طرز نامطلوبی حرکت کند. مشکل در صحبت کردن برای کودکان علامت مهم خاصی است که می‌تواند والدین را درگیر مشکلات یادگیری در گفتار و مسائل مربوط به رشد یا آموختن ساده صحبت کردن به کودک کند. ممکن است علائم آندربایت خفیف نیز در یک فرد غیر قابل تشخیص باشد.
بهترین زمان برای درمان جلو بودن فک بالا
بهترین زمان برای درمان، زمانی است که کودکان هنوز به حد نهایی رشد خود نرسیده‌اند و این زمان معمولا برای دختران بین سنین 10 تا 11 سالگی وبرای پسران، بین سنین 11 تا 13 سالگی است. قبل از رسیدن به سن نهایی رشد، استخوان فک‌ها همچنان در حال رشد هستند و استخوان فک پایین رشد بیشتری دارد.
ممکن است انتظار داشته باشید که درمان کودک شما بلافاصله پس از تشخیص مشکل اوربایت آغاز شود، اما همیشه هم اینطور نیست. دندانپزشکان سعی می‌کنند که ریشه‌ی اصلی مشکل را تشخیص دهند و سپس با توجه به روند رشد دندان‌های شیری و دندان‌های دائمی و همچنین رشد فک و سایر استخوان‌های صورت، بهترین زمان برای درمان را تخمین بزنند.
در برخی موارد امکان دارد که دندانپزشک شما تصمیم بگیرد که در حال حاضر هیچ درمانی انجام ندهد و فقط کودک شما را تحت نظر داشته باشد. در این صورت، قبل از این که درمان کودک شما آغاز شود، لازم است به صورت دوره‌ای و منظم به دندانپزشک مراجعه کند. از آنجایی که هیچ زمان ثابت و مشخصی برای شروع درمان وجود ندارد، لازم است که در مورد بهترین زمان درمان برای مورد خاص خودتان، با دندانپزشک صحبت کرده و در این مورد از او سوال کنید.
درمان‌های اصلاحی
انتخاب شیوه‌ی مناسب برای اصلاح اوربایت به این موضوع بستگی دارد که مشکل اوربایت شما از کدام نوع است.
درمان ارتودنسی
برای کسانی که مشکل اوربایت دندانی دارند، بهترین روش درمان، انجام ارتودنسی است. در صورتی که مشکل اوربایت از نوع دندانی و ناشی از اختلالات فکی (نامرتبی و رشد نامناسب دندان‌ها) باشد، انجام درمان‌های ارتودنسی می‌تواند به طور دائمی مشکل اوربایت را برطرف کند. در برخی از این موارد، جلو بودن دندان‌های بالا نسبت به فک پایین تنها ناشی از شلوغی دندان‌ها است. در این موارد که بیمار دندان‌های زیادی دارد ولی فک او جای کافی برای دندان‌ها ندارد، لازم است در ابتدا تعدادی از دندان‌ها کشیده شوند و سپس سیم‌کشی دندان انجام شود.
تا چند سال پیش، استفاده از هدگیر برای درمان مشکلات اوربایت شدید، بیشتر رایج بود، اما بسیاری از بیماران دوست ندارند که از هدگیر استفاده کنند. دلیل بروز اوربایت این است که فک پایین عقب‌رفتگی دارد. بنابراین با استفاده از هدگیر (گارد سر )می‌توانید فک بالا را با فک پایین انطباق دهید. امروزه پزشکان به جای انجام این کار سعی می‌کنند فک پایین را به رشد بیشتر و انطباق با فک بالایی هدایت کنند.
برای این کار، چند روش مختلف وجود دارد:
- استفاده از کش‌های لاستیکی: کش‌های لاستیکی، دندان‌های فک بالا را به پایین یا برعکس متصل می‌کنند. چگونگی قرار دادن کش به نحوه‌ی تغییر حرکت دندان‌ها و فک که مد نظر پزشک است، بستگی دارد. بستن کش لاستیکی باعث میشود که فک بالایی به سمت جلو بیاید و فک پایینی به سمت عقب برود. در صورت که بیمار مشکل اوربایت داشت باشد، کش لاستیکی به صورت بعکس بسته میشود تا فک پایینی جلو بیاید و فک بالایی عقب برود. از کش‌های لاستیکی در مواردی استفاده میشود که مشکل اوربایت خفیف است.در موارد شدید از راه‌های دیگری برای هدایت رشد دندان‌ها و فک وجود دارد.
- استفاده از فنر: در صورتی که مشکل اوربایت بیمار شدید باشد، از فنر مخصوص ارتودنسی که در داخل دهان قرار می‌گیرد، استفاده میشود. با وجود این فنر در دهان، شما همچنان می‌توانید دهان خود را باز و بسته کنید و غذا بخورید. این فنر به طور مداوم در طول شبانه روز در حال فشار وارد کردن به دندان‌ها است و باز و بسته کردن دهان موجب وارد کردن فشار بیشتر به دندان‌ها نیز میشود. از این فنر‌ها در موارد شدید اوربایت استفاده میشود، زمانی که فاصله بین دندان‌های فک بالا و پایین به حدی است که می‌توانید زبان خود را از بین دندان‌ها بیرون بیاورید. فنر در مقایسه با کش لاستیکی فشار بیشتری واد می‌کند و در نتیجه به روند درمان سرعت می‌دهد.
جراحی
در صورتی که مشکل اوربایت شما از نوع استخوانی باشد، برای درمان آن لازم است که عمل جراحی فک انجام شود. متاسفانه در تمامی موارد نیز نمی‌توان با کشیدن دندان‌ها و انجام ارتودنسی مشکل را حل نمود و لازم است که عمل جراحی فک انجام شود. طی عمل جراحی فک ممکن است فک بالایی جا به جا شود و یا فک پایینی به سمت جلو حرکت داده شود. در برخی از موارد ممکن است لازم باشد هر دوی این کارها به طور همزمان انجام شوند.
هزینه‌ی ارتودنسی فک بالا
عوامل زیادی در تعیین هزینه نهایی درمان اوربایت و ارتودنسی فک بالا نقش دارند. عواملی مانند شدت جلو بودن دندان‌ها، میزان تجربه و مهارت متخصص ارتودنسی شما، نوع درمان، مدت زمان درمان و پوشش بیمه‌ی درمانی در هزینه‌ی درمان موثر هستند. خوشبختانه در اغلب موارد، بیمه بخش اعظمی از هزینه‌های درمان را پوشش می‌دهد. عمل جراحی فک همیشه هم نسبت به کشیدن دندان‌ها و ارتودنسی گران‌تر نیست.
در صورتی که درمان ارتودنسی را از کودکی آغاز کنید، هزینه‌های درمان شما به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کنند. فک کودکان هنور در حال رشد است و درمان ارتودنسی فک بالا در این حالت ساده‌تر است، در حالی که رشد فک بزرگسالان کامل شده است. اما در هر صورت می‌توان مشکل اوربایت را در هر سنی درمان کرد.