درمان خانگی سفیدک ماهی

معرفی بیماری سفیدک یا ایک ماهی آکواریومی

انگل Ichthyophthirius multifiliis عامل بیماری ایک یا سفیدک 

تک‌یاخته‌ها، شایع‌ترین انگل ماهیان آکواریوم آکوا در جهان هستند و تک‌یاخته‌های مژه‌دار بیشترین آلودگی را در سطح پوست ماهیان زینتی ایجاد می‌کنند. انگل مژه‌دار Ichthyophthirius multifiliis عامل ایجاد بیماری سفیدک یا ایک در ماهی آکواریومی است (Dickerson and Dawe, 1995; Lom and Dyková, ۱۹۹۲). این پاتوژن در ماهی‌های گرمسیری آب شیرین شایع است. چرخه زندگی انگل مستقیم و مشابه Piscinoodinium (بیماری مخملی) است. این انگل دارای سه‌چرخه‌ی زندگی دینوسپور، تروفونت و تومونت می‌باشد.

دینوسپور I. multifiliis در سطح خارجی ماهی می‌چسبد و پس‌ازآن فرم تروفونت در زیر اپیدرم پوست و آب‌شش میزبان تغذیه می‌کند. سپس تروفونت اپیدرم را از بین می‌برد و به تومونت که به‌صورت کیستی است تبدیل می‌شود. تومونت به یک بستر بی‌جان چسبیده و برای تولید ترونت های عفونی تقسیم می‌شود. ترونت ها شنا می‌کنند تا اینکه به سطح بدن ماهی میزبان برسند و سپس به آن متصل شده و برای ادامه چرخه حیات خود به اپی تلیوم نفوذ می‌کنند. چرخه زندگی I. multifiliis در طی ۳ تا ۶ روز و در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد تکمیل می‌شود.

بیماری ایک ( سفیدک ) در ماهی آکواریومی

نام Ichthyophthirius multifilis به‌صورت “شپش ماهی با بچه‌های زیاد” ترجمه‌شده است، این عبارت نشان می‌دهد که هر انگل می‌تواند بیش از هزار تخم تولید کند. اگرچه ایک معادل یک عفونت پوستی است، اما می‌تواند برای یک ماهی که در رژیم غذایی یا زیستگاه فقیر تحت استرس قرار دارد، کشنده باشد.

علائم سفیدک ( ایک ) ماهی آکواریومی

• لکه‌های کوچک سفید شبیه ماسه
• زخم شدن بدن ماهی در اثر خراش با سنگ و صخره
• ماهی‌ها در مراحل پیشرفته بی‌حال و افسرده می‌شوند
• قرمزی یا رگه‌های خونی در مراحل پیشرفته

پوست ماهی‌های آلوده به ایک با درجات مختلفی از لکه‌های سفید دیده می‌شود. آلودگی شدید به‌راحتی قابل‌مشاهده است، اما آلودگی خفیف اغلب نادیده گرفته می‌شود. بااین‌حال، ایک برای مدت زیادی غیرقابل‌مشاهده نخواهد ماند. انگل بالغ پوست قربانی خود را سوراخ می‌کند و از خون و سلول‌های اپی تلیال مرده وی تغذیه می‌کند. خراش ایجادشده توسط I. multifiliis باعث می‌شود که پوست ماهی متورم شود و کیست‌های سفیدی ایجاد شود که به‌صورت نقاط کوچک دیده می‌شود. ماهی احساس می‌کند که توسط پشه گزیده شده است. ماهی‌های آلوده برای رهایی از خارش خود را به صخره‌ها و سنگ‌ها می‌زنند.

چند روز بعد از آلودگی، انگلی که به‌صورت حریصانه تغذیه کرده به یک تروفوزوئیت درمی‌آید، بدن ماهی را سوراخ کرده و از آن خارج می‌شود. با ترشح یک ماده ژله مانند نرم، یک غشای محافظ تشکیل می‌دهد که درون آن به صدها نوزاد I. multifiliis تقسیم می‌شود و آن‌ها تومیت نام دارند. تومیت های گرسنه به‌زودی برای جستجوی ماهی تازه‌ای برای تغذیه، خانه‌ی خود را ترک می‌کنند. این مرحله‌ی شناور آزاد تنها سه روز طول می‌کشد و در این مدت I. multifiliis  به دارو آسیب‌پذیر است. هنگامی‌که انگل ایک روی ماهی جدید میزبان سوراخ حفر می‌کند، نسبت به مواد شیمیایی موجود در آب ایمن می‌شود.

درمان سفیدک ( ایک ) ماهی آکواریومی

• افزایش درجه حرارت آب به وسیله
• دارودرمانی برای ۱۰-۱۴ روز
• کاهش دارو وقتی‌که ماهی‌های تحت درمان پولک خود را از دست می‌دهند
• کربن را در طول درمان متوقف کنید
• انجام تغییرات آب حین درمان

از ابتدا تا انتهای چرخه حدود دو هفته طول می‌کشد. درجه حرارت بالاتر چرخه را کوتاه می‌کند، درحالی‌که درجه حرارت پایین چرخه را طولانی می‌کند. بنابراین افزایش دمای آب، زمان لازم برای رسیدن انگل به مرحله‌ای که به دارو حساس است را کاهش می‌دهد. بهتر است درمان باید برای طی دوره طولانی انجام شود تا اطمینان حاصل شود که تمامی انگل‌ها از بین رفته‌اند. باید مراقب عفونت‌های دیگر باشید، زیرا عفونت‌های ثانویه اغلب زمانی رخ می‌دهند که پوست توسط انگل دیگری آسیب‌دیده باشد. مالاکیت سبز، متیلن آبی، کینین هیدروکلراید و مپاکرین هیدروکلراید همگی داروهای مؤثری برای ایک هستند و تحت چند نام تجاری در دسترس می‌باشند.

دوزها بر اساس دستورالعمل‌های بسته باید رعایت شود؛ بااین‌حال، زمانی که گربه‌ماهی و ماهی تترا پولک خود را ازدست‌داده اند،دوز را به نصف کاهش دهید. صرف‌نظر از نوع داروی مورداستفاده، درمان باید به‌صورت مداوم برای ۱۰-۱۴ روز ادامه یابد تا اطمینان حاصل شود کلیه انگل‌ها کشته‌شده‌اند. بین درمان، تغییر جزئی آب توصیه می‌شود. دمای آب را به بالاتر از حد معمول افزایش دهید تا چرخه زندگی I. multifiliis  را تسریع کنید. فیلتراسیون کربن را در طول درمان متوقف کنید، زیرا مواد شیمیایی را حذف می‌کند.

پیشگیری از بیماری سفیدک و ایک

• قرنطینه ماهی جدید برای دو هفته
• درمان گیاهان قبل از افزودن به آکواریوم
• حفظ کیفیت بالای آب
• فراهم کردن رژیم غذایی متعادل به ماهی

بهترین راه برای پیشگیری از ایک این است که دو هفته قبل از انتقال ماهی‌های جدید به آکواریوم، آن‌ها را در یک آکواریوم جداگانه قرنطینه کنید. وقتی قرنطینه امکان‌پذیر نیست، می‌توان از درمان پیشگیرانه استفاده کرد. زمانی که ماهی‌های جدید اضافه می‌شوند، درمان با متیلن آبی یا مالاشیات سبز و دوباره چهار روز بعد؛ به کاهش بروز آلودگی کمک می‌کنند. گیاهان جدید باید درمان شوند، زیرا می‌توانند کیست‌های ایک را حمل کنند. حفظ کیفیت بالای آب، جلوگیری از نوسان دما و فراهم کردن رژیم غذایی قوی، بهترین روش‌های پیشگیری از بیماری ایک و سایر بیماری‌های ماهی آکواریومی است.

۶ راه درمان و پیشگیری بیماری سفیدک در ماهی و آکواریم

درمورد بیماری سفیدک در ماهی های آکواریم و راه درمان آن چه میدانید؟ بیماری سفیدک یا ایکت :: حاصل دسترنج انگلی است به نام ( Ichthyophthirius multifilis ) . این انگل با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیست اما حتی با درجات کم درشت نمایی میکروسکوپ قابل مشاهده…

چرخه انگل و راههای درمان و پیشگیری سفیدک ( Ichthyophthirius multifilis )

چرخه زندگی این انگل بسیار مهم است زیرا با ندانستن آن نمی توان درمان مناسبی برای آن یافت. نکته اینجاست که این بیماری به سرعت رشد می کند. به همان سرعت هم رو به بهبودی می رود و اغلب تازه کاران فکر می کنند بیماری سفیدک درمان شد و همه چیز به پایان رسیده است. این است که بعد از چند روز دوباره شاهد وقوع آن خواهند بود ! چرخه زندگی این انگل با ورود آن به تانکر شما توسط یک گیاه یا ماهی آلوده به آن شروع می شود. انگل به سرعت خود را به بدن ماهی می چسباند و تغذیه می کند. در این مرحله نمی توان کار زیادی برای ماهی کرد زیرا انگل در زیر پوست ماهی و در جای امنی قرار دارد ، اما بعد از چند ساعت تا یکی دو روز، انگل شروع به تخم ریزی درون ماده ای ژله ای می کند و بعد این ماده از بدن ماهی جدا شده به کف تانکر شما می رسد.

تا اینجا هم نمی شود درمان مفیدی داشت. ماجرا از آنجا هیجان انگیز می شود که انگل های نوزاد از ماده ژله ای بیرون می زنند و به دنبال ماهی درون تانکر شناور می شوند تا خود را به او بچسبانند. اینجا صحنه دل خراش برای شماست. این انگل های نوزاد برای چند دقیقه درون آب شناور خواهند بود، بدون هیچ محافظی و بدلیل نوزاد بودن و ضعیف بودن می توان به راحتی آنها را نابود کرد. تازه کاران بدلیل ندانستن این چرخه، بعد از یکی دو روز درمان که علائم سفیدک از روی بدن ماهی از بین رفت فکر می کنند همه چیز تمام شده و درمان را قطع می کنند، غافل از اینکه تخم های جدید کف تانکر است و نوزادانی تازه نفس در راه !

6 راه درمان سفیدک ( اپک) در ماهی

1.استفاده از محلول ضد انگل :

نحوه ی استفاده : پس از انتقال ماهی به آکواریم دیگر به ازای هر لیتر دو قطره ضد انگل در آب ریخته و این کار را 3 تا 7 روز ادامه دهید تا بیماری کاملاً از بین برود .

نکته : قبل از هر بار استفاده از محلول ضد انگل ، 30 درصد آب آکواریم را تعویض کنید .

2. استفاده از نمک :

به عنوان یک داروی غیر شیمیایی و موثر به کار می رود .

نمک استفاده شده نباید نمک دریایی یا سنگ نمک باشد و تنها از نمک طعام استفاده کنید .

3. نحوه استفاده از نمک برای از بین بردن بیماری سفیدک در ماهی و آکواریم :

استفاده از نمک در آب آکواریم ( به ازای هر 8 لیتر یک قاشق چایخوری )

حمام ماهی ها در محلول آب و نمک : به ازای هر لیتر 4 قاشق چایخوری نمک را در آب حل کرده و ماهی را بمدت 30 ثانیه تا چند دقیقه در آب شناور کنید ؛ پس از انجام این کار بلافاصله ماهی را به آکواریم اصلی انتقال دهید . این کار را تا 3 روز ادامه داده و پس از هر بار 30 تا 70 درصد آب آکواریم اصلی را تعویض کنید .

تذکر : برای هر بار حمام ماهی محلول آب و نمک جداگانه ای ساخته و از محلول های قبلی استفاده نکنید .

4. افزایش دمای آب :

1 تا 3 ساعت در هر روز دمای آب را به 30 تا 31 درجه سانتیگراد برسانید تا گرما مانع از رشد انگل در بدن ماهی شود .

نکته : این کار را حداقل تا 5 روز متوالی ادامه دهید .

4. استفاده از فرمالدهید محلول :

معمولاً در کلینیک های دامپزشکی برای درمان سفیدک ، ماهی ها را در محلول آب و فرمالدهید ( به ازای هر 35 لیتر یک میلی لیتر ) به مدت 12 ساعت حمام کرده و این کار را تا 2 روز ادامه می دهند و پس از این کار 30 تا 70 درصد آب تانک را تعویض می کنند . اما استفاده از فرمالدهید برای افراد غیر پزشک توصیه نمی شود ، چون علاوه بر کاهش مقادیر زیادی از اکسیژن آب ، ممکن است سبب سرطان در انسان شود .

5. استفاده از مالاکیت :

برای درمان سفیدک از مالاکیت یا مرمر سبز ( Malachite ) می توان استفاده کرد، به این صورت که ماهی بیمار را 3 روز متوالی برای 12 ساعت در محلول مالاکیت و آب حمام کنید .

6. فلز، مس ( محلول در آب ) :

به عنوان دارویی برای درمان سفیدک ( اپک ) به شمار می رود ، ولی به خاطر داشته باشید استفاده از مس در آب ، سبب قلیایی شدن آب شده و ممکن است به ستون فقرات ماهی ها آسیب رسانده و موجب از بین رفتن گیاهان طبیعی شود .

منبع:

هوشمل

دیجی کالا