قطعات موتوری خودرو
وقتی از موتور اتومبیل صحبت می‌کنیم منظورمان یک دستگاه یا ماشین واحد نیست که برای انجام‌دادن یک کار مشخص طراحی شده باشد؛ موتور اتومبیل خود مجموعه‌ای از ابزار و ماشین‌های متعددی‌ست که هریک برای منظور مشخصی طراحی و ساخته شده‌اند و با عملکردی هماهنگ با دیگر قطعات سازندۀ موتور نیروی محرکۀ لازم برای حرکت اتومبیل را ایجاد می‌کنند.این دسته از قطعات و لوازم یدکی هیوندای ، همانگونه که از نامشان پیداست، قطعات موتوری اتومبیل شمرده می‌شوند. در اکثر اتومبیل‌های سواری بنزینی، موتور اتومبیل، نیروی به‌دست‌آمده از انفجار بنزین در محفظۀ احتراق را به نیروی دَوَرانی(گشتاور) تبدیل می‌کند.
انواع قطعات موتوری خودرو
لوازم یدکی کیا و قطعات موتوری خودرو به دو دستۀ ثابت و متحرک تقسیم می‌شوند. قطعات عبارتند از بلاک یا بدنۀ سیلندرها، سرسیلندر، واشر سرسیلندر، درپوش سوپاپ، کارتل، منیفولد ورود هوا و منیفولد خروج دود همچنین میل‌لنگ، میل سوپاپ، پیستون، تسمه تایم، شاتون، سوپاپ‌های دود و هوا، وایر شمع و فلایویل از جمله قطعات موتوری متحرک به شمار می‌آیند.هر یک از این قطعات وظیفۀ مشخصی را انجام می‌دهند که در عملکرد موتور اتومبیل نقش بسزائی دارند. موتور اتومبیل شما برای روشن‌شدن نیاز به ترکیب سه عامل سوخت، هوا و جرقه دارد. . برای کسب اطلاع از قیمت شمع وایر انواع برندها با مستر یدکی همراه باشید.
نحوۀ عملکرد قطعات موتوری خودرو
خیلی از مردم هر روز از اتومبیل خودشان استفاده می‌کنند یا حتی روزانه ساعت‌ها مجبور به رانندگی هستند بدون آن‌که دربارۀ آن چیزی بدانند. این به هیچ وجه اشکالی ندارد؛ غیرممکن است که ما دربارۀ همه چیز بتوانیم اطلاعات داشته باشیم. با این‌همه، بد نیست اگر قدری با چند و چون و مکانیزم خودرو آشنا باشید و بتوانید با یک برداشت واقعی از عملکرد خودرو رانندگی بهتری را تجربه کنید:
ابتدا برق به استارت اتومبیل منتقل شده و موتور روشن می‌شود و میل‌لنگ به چرخش درمی‌آید. میل‌لنگ که توسط شاتون‌ها به پیستون‌ها متصل شده با چرخش خود موجب می‌شود که چندین عملیات مختلف بطور همزمان اجرا شود: پیستون‌ها شروع به حرکت می‌کنند و میل سوپاپ که به وسیلۀ تسمه‌تایم به میل‌لنگ متصل شده به چرخش درمی‌آیند. با چرخش میل سوپاپ، که با زمانبندی مشخصی صورت می‌گیرد، سوپاپ‌های روی هریک از سیلندرها باز و بسته می‌شوند. در عین حال حسگر مغناطیسی میل‌لنگ تحریک شده و با دستورالعمل کامپیوتر سوخت توسط پمپ بنزین به نازل چرخش میل‌لنگ می‌رسد. در ادامه، کامپیوتر اتومبیل پیام جرقه‌زدن را به کوئل و شمع‌های موتور ارسال می‌کند و پیستون‌هایی که به سمت پایین حرکت می‌کنند با ایجاد مکش، هوا و بنزین را به درون سیلندر می‌کشند. هنگام رسیدن پیستون به پایین‌ترین حدّ، میل سوپاپ، سوپاپ‌های ورودی(بنزین و هوا) را می‌بندد.
هنگام بالا آمدن پیستون، تمامی سوپاپ‌های خروجی دود و ورودی هوا و بنزین بسته هستند و مخلوط بنزین و هوا متراکم می‌شود. سپس با جرقۀ شمع موتور انفجار صورت می‌گیرد و نیروی حاصل از آن موجب فشار به پیستون به سمت پایین و چرخیدن میل‌لنگ می‌شود. بعد از این مرحله، پیستون مجدداً به سمت بالا آمده و سوپاپ‌های خروجی دود باز می‌شود تا دود تولیدشده در اثر احتراق از محفظۀ سیلندر موتور خارج شود. وقتی پیستون به بالاترین حدّ خود برسد برای تکرار و ادامۀ عملیات آماده می‌شود. همین فرآیند برای تمام پیستون‌های موتور اتومبیل اتفاق می‌افتد.
شناخت بیشتر از هر وسیله مصرفی، در استفاده صحیح و نگهداری بهتر از آن تاثیر زیادی دارد. در این میان، درباره خودرو نیاز به این شناخت بیشتر احساس می‌شود. دانستن و آگاهی درباره قطعات موتور خودرو در شناخت اولیه مشکلات احتمالی آن کمک می‌کند و باعث می‌شود تا هنگام بروز مشکلات مختلف، بهترین و درست‌ترین کار را انجام دهیم. همچنین شناخت موتور ماشین موجب می‌شود تا از انجام کارهایی که به قطعات آسیب وارد می‌کند دوری کرده و اعمالی که طول عمر آن‌ها را بالا میبرد در پیش بگیریم.
خب حالا به نظرتان مهم‌ترین بخش یک اتومبیل کدام بخش است؟ حتما پاسخ‌تان موتور خواهد بود. بله، لوازم موتور اتومبیل به عنوان قلب تپنده این وسیله نقلیه، اصلی‌ترین قطعه آن محسوب می‌شود. به همین نسبت، تعمیرات آن هزینه و دردسرهای بیشتری دارد. هرگونه اخلال در عملکرد موتور، می‌تواند باعث توقف کامل خودروی شما بشود. بنابراین شناخت کامل از آن امری ضروری به نظر می‌رسد و این شناخت حاصل نمی‌شود مگر اینکه تمامی قطعات آن را بشناسیم. ما در ادامه می‌خواهیم به معرفی این قطعات موتور خودرو بر اساس اهمیت‌شان بپردازیم، پس با ما همراه باشید.
قطعات موتور خودرو
موتور ماشین را می‌توان از شگفت‌انگیزترین اختراعات بشر دانست. اختراعی که بی‌شک زندگی آدم‌ها را با تحول اساسی مواجه کرد. هرچه بیشتر درباره این مجموعه منظم و پیچیده بدانیم به شگفتی آن بیشتر پی می‌بریم. موتور ماشین انواع مختلفی دارد اما قطعات اصلی در تمام آن‌ها مشترک است. قطعاتی که عملکرد صحیح همه آن‌ها در کنار هم به بازدهی کامل موتور منجر می‌شود، اما کوچکترین مشکل در کار هر کدام می‌تواند قطعات دیگر را نیز دچار معضلاتی کند و آسیب به هریک موجب آسیب به باقی قطعات شود. ضرب‌المثل بنی آدم اعضای یکدیگرند را درباره قطعات موتور خودرو نیز می‌توان به کار برد. در ادامه با این قطعات بیشتر آشنا می‌شوید.
بلوک سیلندر
اولین و اصلی‌ترین بخش موتور ماشین همان بدنه یا تنه اصلی موتور است که آن را اصطلاحا بلوک سیلندر می‌نامند. این قطعه که از بخش‌های اصلی موتور محسوب می‌شود، نقش فونداسیون موتورهای احتراق داخلی را بازی می‌کند. چرا که سیلندرها، سرسیلندر، پیستون، شاتون، کارتل، رینگ و میل‌لنگ را در خود جای می‌دهد. از آن‌جا که عمل جرقه‌زنی و احتراق درون این بلوک انجام می‌شود باید مقاومت دمایی بالایی داشته باشد. بنابراین آن را از ریخته‌گری آلیاژی مانند آلومینیوم یا چدن می‌سازند.
لازم است در ساخت و ریخته‌گری بلوک موتور به دلیل اهمیت بالای آن دقت فراوانی صورت گیرد. بلوک علاوه بر گرما باید در برابر سرما نیز مقاومت لازم را داشته باشد و همچنین تغییرات دمایی ناگهانی و شدید را نیز تحمل کند. نکته مثبت در مودر بلوک سیلندر، استهلاک پایین این قطعه به دلیل مقاومت آن است.
سیلندر
فضای استوانه‌ای درون بلوک سیلندر است که فضای حرکت پیستون را فراهم می‌کند. سیلندر هسته مرکزی موتور ماشین محسوب می‌شود. جنس دیواره سیلندر برحسب جنس بلوک سیلندر آلومینیومی یا چدنی است. سیلندرها تعداد و آرایش‌های مختلفی در موتورهای گوناگون دارند و همین نحوه چیدمان آن‌ها کنار هم نوع موتور را مشخص می‌کند.♦ آرایش خطی: سیلندرها در این چینش در یک راستا و پشت هم قرار می‌گیرند. آرایش سیلندرها در تمام موتورهای ۴ سیلندر خطی است. به طور کلی موتور بسیاری از اتومبیل‌های امروزی همین آرایش خطی دارند.
♦ آرایش خطی زاویه دار: در این نوع چینش، سیلندرهای خطی با زاویه ۱۵ تا ۶۰ درجه نسبت به زاویه‌ی قائم قرار دارند. موتورهایی با این آرایش، به دلیل فضای اریب درون سیلندرها از مرکز ثقل پایین‌تری برخوردار هستند.♦ آرایش خورجینی: در این چینش که آرایش V شکل نیز نامیده می‌شود سیلندرها در دو ردیف خطی به شکل عدد ۷ (هفت) در مقابل هم قرار می‌گیرند. موتورهای با این آرایش عموما ۱۲ سیلندر دارند.
برای آرایش سیلندرها مدل‌های دیگری مانند خطی جناغی، جناغی دو ردیفه، آرایش تخت، آرایش رادیکال و آرایش دوار نیز وجود دارد اما این موارد کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. مثلا آرایش دوار معمولا در موتورهای هواپیماهای سم‌پاش استفاده می‌شود.
سرسیلندر
همان‌طور که از نامش مشخص است دقیقا در بالای سیلندرها قرار دارد. این قطعه آلومینیومی بالای بلوک سیلندر قرار می‌گیرد و اتاقک احتراق، شمع‌ها و سوپاپ‌های دود و هوا را در خود جای می‌دهد. بخاری آب و روغن هم که وظیفه خنک کردن اتاقک احتراق را برعهده دارند در این قطعه تعبیه شده‌اند. میل سوپاپ و منیفولد گاز و هوا هم در این قطعه جاسازی می‌شوند. بنابراین سرسیلندر از اهمیت بسیاری در موتور برخوردار است. سرسیلندرها سه دسته دارند؛
دسته اول: سرسیلندر تکی با سرمایش آبی
دسته دوم: سرسیلندر تکی با سرمایش هوا
دسته سوم: سرسیلندر چندتایی
قطعات موتور خودرو -سرسیلندر
واشر سرسیلندر
حتما تا به حال شنیده‌اید که واشر سرسیلندر یک اتومبیل سوخته است. این قطعه نیز اهمیت ویژه‌ی خود را دارد. وظیفه آن عایق‌بندی سرسیلندر و بلوک سیلندر و اتصالات این دو است تا مانع از ورود و نشت مایعات از بدنه موتور شود. همچنین از مخلوط شدن آب و روغن درون اتاقک احتراق نیز جلوگیری می‌کند.
در نتیجه نیاز است که از متریالی با کیفیت مناسب برای وظیفه‌ای که بر عهده دارد ساخته شود. این قطعه از فولاد نسوز و با کیفیت است که با دقت و ظرافت خاصی ساخته می‌شود. البته که با وجود کیفیت ساخت و متریال، به دلیل جلوگیری از آسیب‌های احتمالی به بلوک سیلندر و قطعات دیگر موتور ماشین، لازم است واشر سرسیلندر در دوره‌های زمانی مشخص تعویض شود.
بوش سیلندر
این قطعه استوانه‌ای فولادی یا چدنی، به منظور ایجاد محیطی مناسب برای حرکت پیستون درون سیلندر قرار می‌گیرد. بوش سیلندر در ناحیه‌ای که با رینگ‌های پیستون در تماس است دچار سایش می‌شود و ممکن از بعد از گذشت زمان نیاز به تعویض داشته باشد. بوش سیلندر سه نوع دارد که عبارتند از؛
– بوش سیلندر آب‌گرد یا مرطوب: این نوع بوش، به طور مستقیم با آب خنک کننده در تماس است و آب به دیواره آن‌ها که قطری حدود ۷ تا ۱۵ میل دارند پاشیده می‌شود. برای جلوگیری از نفوذ آب به درون سیلندر و محفظه احتراق از رینگ‌های درزگیر برای عایق‌بندی کامل بوش‌های مرطوب استفاده می‌شود.
– بوش سیلندر خشک: این بوش که قطر دیواره آن‌ها تنها چند میلیمتر است مستقیم درون سیلندر پرس می‌شوند. به دلیل عدم تماس با مایع خنک کننده در این نوع بوش، از رینگ، واشر و یا هیچ نوع درزگیر دیگری استفاده نمی‌شود. سوراخ‌های سیلندر در بلوک سیلندر برای جای دادن این نوع بوش، کمی بزرگتر طراحی می‌شوند.
– بوش‌های سیلندر شیاردار: این بوش‌ها در سیلندرهای شیاردار استفاده می‌شوند و عامل خنک کننده در آن‌ها هوا است.
واتر پمپ
این قطعه که پولی پمپ آب نیز نامیده می‌شود جزوی از سیستم خنک‌کننده اتومبیل بوده و وظیفه تنظیم دمای موتور به وسیله جریان مداوم آب و ضد یخ یا ضد جوش را بر عهده دارد. در حقیقت این قطعه همین آب را بین رادیاتور و بلوک سیلندر به گردش درمی‌آورد. این کار در زمانی که موتور در حرکت است و دمای آن در اثر احتراق مداوم بسیار بالا رفته، مانع از جوش آوردن آن می‌شود و هنگام سرد بودن موتور، کمک می‌کند تا دمای آن هرچه سریعتر به گرمای مورد نظر برسد.
درصورت کار کردن موتور با دمای پایین، اصطکاک قطعات بیشتر شده و دچار فرسودگی زود هنگام می‌شوند.واتر پمپ، مایعات گرم خارج شده از بلوک موتور را به رادیاتور بازمی‌گرداند تا در آن‌جا مجدد به دمالی مناسب برسند و بار دیگر توسط واتر پمپ مورد استفاده قرار بگیرند. واتر پمپ نیروی کار خود را از طریق میل‌لنگ و با واسطه تسمه تایم دریافت می‌کند.
پیستون
بخش متحرک درون سیلندر را پیستون می‌نامند. حرکت بالا به پایین پیستون عمل جرقه‌زنی و احتراق را تکمیل کرده، موجب انبساط گازهای ناشی از احتراق می‌شود. در حقیقت چهار مرحله موتورهای احتراق داخلی با توجه به حرکت همین پیستون صورت می‌گیرد. پیستون انرژی حاصل از احتراق گازهای منبسط شده درون سیلندر را توسط شاتون (میل رابط) به میل‌لنگ منتقل می‌کند.
متریال به کار رفته برای ساخت این قطعه معمولا چدن یا فولاد ریخته‌گری یا آلومینیوم است که نمونه آلومینیومی، بازده موتور را به دلیل وزن کم و پایین آوردن توازن وزنی آن بالاتر برده و شتاب موتور را نیز افزایش می‌دهد. همچنین این نوع پیستون‌ها از انتقال حرارت بهتری هم برخوردار هستند.